Na podstawie fragmentu przedstaw w PUNKTACH sytuacje chlopow w Rzeczpospolitej w drugiej polowie XVIII w.

Stanisław Staszic o polozeniu chlopow

Widze miliony stworzen z ktorych jedne wpolnago chodza, drugie skora albo ostra siermiega okryte, wszystko wyschle, znedziale, obrosle, zakapciale. Oczy gleboko w glowie zapadle. Dychawicznymi piersiami bezustannie robia. Posepne, zadurzale i glupie, malo mysla: to ich najwiekszą szczesliwoscią.
Ledwie w nich dostrzec mozna dusze rozumna. Ich zwierzchnia postac z pierwszego wejrzenia wiecej podobienstwa okazuje do zwierza nizeli do czlowieka. [...] Tych zywnoscia jest chleb z srutu, a przez cwierc roku samo zielsko; napojem- woda i palaca wnetrznosci wodka. Tych pomieszkaniem sa lochy, czyli troche nad ziemia wyniesione szalasze; slonce tam nie ma przystepu, sa tylko zapchane smrodem i tym dobrotliwym dymem, ktory, aby podobno mniej na swoja nedze patrzyli, [po] zbawia ich swiatla;aby mniej cierpieli, i w dzien, i w nocy duszac, ukraca ich zycie mizerne- a najwiecej w niemowlecym wieku zabija. W tej smrodu i dymu ciemnicy,dzienna praca strudzony, gospodarz na zgnilym spoczywa barłogu. Obok niego spi mala, a naga dzietwa na tym samym legowisku, na ktorym krowa z cieleciem stoi i swinia z prosietami lezy[...].