Odpowiedź :
Żydzi wyznaja judaizm. Ich swięta księga jest Tora inaczej Pięcioksiąg. Wykształcił sie tam urzad rabina. W synagogach odbywaja sie modlitwy. Wieża ze czlowiek posiada dusze. No i ze zmartwychstanie:))
Tradycje:
Teraz zagłębimy się troszkę w kulturę duchową Żydów. Dla pobożnego Żyda całe życie to nabożeństwo. Daje on temu świadectwo przez swoją codzienną modlitwę oraz poprzez świętowanie szabatu i obchodzenie świąt w ciągu całego roku.
Tradycja nie przetrwała oczywiście od czasów starożytnych w stanie niezmienionym. Zmianę obyczaju wymuszały mody i style oraz warunki w krajach, w których Żydzi się osiedlali. Musimy jednak wiedzieć o kilku zasadniczych elementach wyznaczających rytm życia rodzinnego w społeczności żydowskiej, rodzina była wszak ostoją tradycji. Z książki „Meir Ezofowicz” dowiadujemy się, że w życiu mężczyzn najważniejsze momenty to: obrzezanie, bar micwa, ślub i skromny pogrzeb. Życie kobiety było ściśle podporządkowane zasadom rządzącym światem mężczyzn, żyły w ich cieniu, prowadziły dom i chowały dzieci, w niewielkim tylko stopniu uczestnicząc w obrzędach związanych z synagogą. Ale bez ich udziału nie można się było autentycznie cieszyć z szabatu, najważniejszego święta żydowskiego.
SZABAT rozpoczynał się w piątek po zachodzie słońca, a kończył o zmroku w sobotę. W praktyce święcenie Szabatu oznacza przede wszystkim zaniechania tego dnia wszelkiej pracy. W tym dniu zbierają się rodzice i dzieci by razem spożywać świąteczny posiłek, modlić się i śpiewać.
W filmie „Skrzypek na dachu” w przygotowaniach do wieczornej uroczystości największy udział miały kobiety, które czyściły mieszkanie i przygotowywały świąteczny posiłek. Wszyscy domownicy kąpali się i ubierali odświętnie. Kobieta, która w nabożeństwie nie odgrywa specjalnej roli, w czasie szabatu pełni funkcje zbliżoną do kapłańskiej. Posłużę się tutaj zdjęciem ze spektaklu „Skrzypek na dachu”. Kobieta zapalała szabatowe świece i wygłaszała nad nimi błogosławieństwo. Widzimy, że są ubrane odświętnie, a na stole leżą przygotowane wcześniej potrawy. Po błogosławieństwie pan domu wita szabat podnosząc przy tym kielich wypełniony winem, pije i wręcza go pozostałym domownikom. Po rytualnym obmyciu rąk i odmówieniu modlitwy gospodarz rozpoczyna wieczerzę łamiąc chleb, by podzielić go między wszystkich obecnych. Wiem też, że podczas szabatu nikt z domowników nie pracuje, by mógł w pełni cieszyć się z uświęconego czasu.
W książce „Mendel Gdański”, to tytułowy bohater zapala szabatowe świece i odmawia nad nimi błogosławieństwo , ponieważ jego żona zmarła, a mieszka on tylko z wnuczkiem. Mimo ciężkich warunków stara się, by posiłek w tym dniu był zawsze smaczniejszy i obfitszy niż na co dzień. Dba także o czystość i odświętny strój. Stara się utrzymać odpowiedni nastrój, aby jak najlepiej oddać powagę chwili. Robi to wszystko przede wszystkim dla wnuczka, żeby nigdy nie zapomniał kim jest i jak ważna jest tradycja w życiu każdego Żyda.
Mam także obraz ukazujący kobietę modlącą się na szabatowymi świecami. Możemy z tego wywnioskować, że zarówno w malarstwie, filmie czy w literaturze święto to jest starannie pokazane i staje się nieodłącznym i najbardziej kojarzącym się elementem tradycji żydowskiej.
RELIGIJNE DOJRZEWANIE. Treścią religijnego wychowania żydowskiego dziecka jest stopniowe wprowadzanie go w życie zgodne ze wskazaniami Tory. Jest to przede wszystkim zadanie rodziców. Zaczyna się od uczenia modlitw, a następnie przechodzi się do dalszych nauk zawartych w Torze. W tym etapie najczęściej dziecko wysyła się do specjalnej szkoły. Przykładem będzie tutaj książka „Meir Ezofowicz” gdzie dzieci w różnym wieku chodzą do chederu i wysłuchują specjalnych nauk. Jest to bardzo ważny moment w życiu każdego Żyda, gdyż po tych naukach w wieku 13 lat osiąga on pełnoletność wobec prawa religijnego. Wiąże się z tym uroczystość bar micwa, która jest publicznym potwierdzeniem jego nowego statusu. Tutaj mam zdjęcie z Muzeum Kultury Żydowskiej w Krakowie, które przedstawia ucznia oraz nauczyciela podczas nauki.
MAŁŻEŃSTWO. Obowiązkiem każdego pobożnego Żyda jest ożenić się i mieć dzieci. W tradycyjnej społeczności żydowskiej małżeństwa były zazwyczaj aranżowane przez rodziców. W filmie „Skrzypek na dachu” odbiegamy jednak od tej tradycji, ponieważ to córki wybierają sobie narzeczonych. Nie pytają się one o przyzwolenie na ślub tylko proszą o błogosławieństwo. Pierwszej córce udaję się namówić ojca do wyrażenia zgody mimo, iż obiecał jej rękę innemu. Ślub rozpoczynał pan młody, który zakrywał twarz panny młodej welonem, po czym ojciec i przyszły teść odprowadzali go pod baldachim. Matka i przyszła teściowa niosąc zapalone świece, przyprowadzały pod baldachim pannę młodą. Pan młody wkładał na wskazujący palec panny młodej obrączkę. Właściwy ślub rozpoczynał rabin, który modlił się nad winem i odśpiewywał 7 błogosławieństw małżeńskich. Pan młody po wypiciu wina rozbijał swoją szklankę nogą. Później zaczynała się uczta weselna, na której mężczyźni i kobiety bawią się oddzielnie, w dwóch końcach izby. Jednak w filmie następuje zerwanie z tradycją i zaczyna się wspólny taniec mężczyzn z kobietami.
Na tym obrazie przedstawiony jest moment ślubu. Widzimy modlącego się rabina, parę młodą, orkiestrę i gości weselnych. Pan młody jest w trakcie rytualnego rozbijania kieliszka nogą. To tłuczenie szkła symbolizuje żałobę po zburzonej Świątyni Jerozolimskiej, o czym należy pamiętać nawet w najradośniejszych chwilach życia.
Przedstawiłam tu jedynie przykłady tego, jaki wielki wpływ na życie Żydów wywiera religia. Wiemy, że dzięki niej i obyczajom mogli oni utrzymać swoją żydowską tożsamość. To Biblia wyznaczała im rytm życia, bo każde święto i obyczaj jest głęboko w niej zakorzeniony . Te wszystkie uroczystości pozwoliły Żydom w obrębie rodziny przeżywać swoje żydostwo.
Teraz zagłębimy się troszkę w kulturę duchową Żydów. Dla pobożnego Żyda całe życie to nabożeństwo. Daje on temu świadectwo przez swoją codzienną modlitwę oraz poprzez świętowanie szabatu i obchodzenie świąt w ciągu całego roku.
Tradycja nie przetrwała oczywiście od czasów starożytnych w stanie niezmienionym. Zmianę obyczaju wymuszały mody i style oraz warunki w krajach, w których Żydzi się osiedlali. Musimy jednak wiedzieć o kilku zasadniczych elementach wyznaczających rytm życia rodzinnego w społeczności żydowskiej, rodzina była wszak ostoją tradycji. Z książki „Meir Ezofowicz” dowiadujemy się, że w życiu mężczyzn najważniejsze momenty to: obrzezanie, bar micwa, ślub i skromny pogrzeb. Życie kobiety było ściśle podporządkowane zasadom rządzącym światem mężczyzn, żyły w ich cieniu, prowadziły dom i chowały dzieci, w niewielkim tylko stopniu uczestnicząc w obrzędach związanych z synagogą. Ale bez ich udziału nie można się było autentycznie cieszyć z szabatu, najważniejszego święta żydowskiego.
SZABAT rozpoczynał się w piątek po zachodzie słońca, a kończył o zmroku w sobotę. W praktyce święcenie Szabatu oznacza przede wszystkim zaniechania tego dnia wszelkiej pracy. W tym dniu zbierają się rodzice i dzieci by razem spożywać świąteczny posiłek, modlić się i śpiewać.
W filmie „Skrzypek na dachu” w przygotowaniach do wieczornej uroczystości największy udział miały kobiety, które czyściły mieszkanie i przygotowywały świąteczny posiłek. Wszyscy domownicy kąpali się i ubierali odświętnie. Kobieta, która w nabożeństwie nie odgrywa specjalnej roli, w czasie szabatu pełni funkcje zbliżoną do kapłańskiej. Posłużę się tutaj zdjęciem ze spektaklu „Skrzypek na dachu”. Kobieta zapalała szabatowe świece i wygłaszała nad nimi błogosławieństwo. Widzimy, że są ubrane odświętnie, a na stole leżą przygotowane wcześniej potrawy. Po błogosławieństwie pan domu wita szabat podnosząc przy tym kielich wypełniony winem, pije i wręcza go pozostałym domownikom. Po rytualnym obmyciu rąk i odmówieniu modlitwy gospodarz rozpoczyna wieczerzę łamiąc chleb, by podzielić go między wszystkich obecnych. Wiem też, że podczas szabatu nikt z domowników nie pracuje, by mógł w pełni cieszyć się z uświęconego czasu.
W książce „Mendel Gdański”, to tytułowy bohater zapala szabatowe świece i odmawia nad nimi błogosławieństwo , ponieważ jego żona zmarła, a mieszka on tylko z wnuczkiem. Mimo ciężkich warunków stara się, by posiłek w tym dniu był zawsze smaczniejszy i obfitszy niż na co dzień. Dba także o czystość i odświętny strój. Stara się utrzymać odpowiedni nastrój, aby jak najlepiej oddać powagę chwili. Robi to wszystko przede wszystkim dla wnuczka, żeby nigdy nie zapomniał kim jest i jak ważna jest tradycja w życiu każdego Żyda.
Mam także obraz ukazujący kobietę modlącą się na szabatowymi świecami. Możemy z tego wywnioskować, że zarówno w malarstwie, filmie czy w literaturze święto to jest starannie pokazane i staje się nieodłącznym i najbardziej kojarzącym się elementem tradycji żydowskiej.
RELIGIJNE DOJRZEWANIE. Treścią religijnego wychowania żydowskiego dziecka jest stopniowe wprowadzanie go w życie zgodne ze wskazaniami Tory. Jest to przede wszystkim zadanie rodziców. Zaczyna się od uczenia modlitw, a następnie przechodzi się do dalszych nauk zawartych w Torze. W tym etapie najczęściej dziecko wysyła się do specjalnej szkoły. Przykładem będzie tutaj książka „Meir Ezofowicz” gdzie dzieci w różnym wieku chodzą do chederu i wysłuchują specjalnych nauk. Jest to bardzo ważny moment w życiu każdego Żyda, gdyż po tych naukach w wieku 13 lat osiąga on pełnoletność wobec prawa religijnego. Wiąże się z tym uroczystość bar micwa, która jest publicznym potwierdzeniem jego nowego statusu. Tutaj mam zdjęcie z Muzeum Kultury Żydowskiej w Krakowie, które przedstawia ucznia oraz nauczyciela podczas nauki.
MAŁŻEŃSTWO. Obowiązkiem każdego pobożnego Żyda jest ożenić się i mieć dzieci. W tradycyjnej społeczności żydowskiej małżeństwa były zazwyczaj aranżowane przez rodziców. W filmie „Skrzypek na dachu” odbiegamy jednak od tej tradycji, ponieważ to córki wybierają sobie narzeczonych. Nie pytają się one o przyzwolenie na ślub tylko proszą o błogosławieństwo. Pierwszej córce udaję się namówić ojca do wyrażenia zgody mimo, iż obiecał jej rękę innemu. Ślub rozpoczynał pan młody, który zakrywał twarz panny młodej welonem, po czym ojciec i przyszły teść odprowadzali go pod baldachim. Matka i przyszła teściowa niosąc zapalone świece, przyprowadzały pod baldachim pannę młodą. Pan młody wkładał na wskazujący palec panny młodej obrączkę. Właściwy ślub rozpoczynał rabin, który modlił się nad winem i odśpiewywał 7 błogosławieństw małżeńskich. Pan młody po wypiciu wina rozbijał swoją szklankę nogą. Później zaczynała się uczta weselna, na której mężczyźni i kobiety bawią się oddzielnie, w dwóch końcach izby. Jednak w filmie następuje zerwanie z tradycją i zaczyna się wspólny taniec mężczyzn z kobietami.
Na tym obrazie przedstawiony jest moment ślubu. Widzimy modlącego się rabina, parę młodą, orkiestrę i gości weselnych. Pan młody jest w trakcie rytualnego rozbijania kieliszka nogą. To tłuczenie szkła symbolizuje żałobę po zburzonej Świątyni Jerozolimskiej, o czym należy pamiętać nawet w najradośniejszych chwilach życia.
Przedstawiłam tu jedynie przykłady tego, jaki wielki wpływ na życie Żydów wywiera religia. Wiemy, że dzięki niej i obyczajom mogli oni utrzymać swoją żydowską tożsamość. To Biblia wyznaczała im rytm życia, bo każde święto i obyczaj jest głęboko w niej zakorzeniony . Te wszystkie uroczystości pozwoliły Żydom w obrębie rodziny przeżywać swoje żydostwo.
