Rzeki
Obszar Polski leży niemal w całości (99,7%) w zlewisku Morza Bałtyckiego, głównie w dorzeczach dwóch rzek - Wisły i Odry. Do Bałtyku uchodzą także rzeki odwadniające polskie pojezierza: Rega, Parsęta, Wieprza, Słupia, Łupawa, Łeba, Reda, Pasłęka, Bauda (bezpośrednio) oraz Łyna i Węgorapa leżące w dorzeczu Pregoły, a także Czarna Hańcza i Szeszupa należące do dorzecza Niemna. Niewielki fragment Południowo-Zachodniej Polski (0,08% jej powierzchni) znajduje się w zlewisku M. Północnego; są to obszary drenowane przez Izerę i Orlicę leżące w dorzeczu Łaby. Na południu i południowym wschodie Polski też niewielkie obszary są odwadniane do M. Czarnego (0,20% pow. Polski) za pośrednictwem Dunaju (do jego dorzecza należy Orawa) i Dniestru (w skład jego dorzecza wchodzi Strwiąż, którego górny bieg leży w granicach Polski).
W górach i na wyżynach układ sieci rzecznej nawiązuje na ogół do struktury geologicznej, a zwłaszcza do przebiegu głównych form ukształtowania powierzchni oraz odporności skał. Na nizinach układ sieci rzecznej wiąże się z historią plejstoceńskich zlodowaceń, gdy podczas glacjałów dominował równoleżnikowy system odpływu skierowany ku M. Północnemu. Świadectwem tego są pradoliny: Wieprza i Krzny, wrocławsko-magdeburska, warszawsko-berlińska, Noteci i Warty, czy pradoliny pomorskie. W okresie polodowcowym powstały dolne biegi Wisły i Odry, oraz doliny rzek uchodzących do Bałtyku.
Złożona geneza sieci rzecznej Polski, wykorzystywanie przez rzeki odcinków pradolin pochylonych ku zachodowi oraz odcinków dolin o przebiegu południkowym pochylonych ku północy sprawiają, że główne polskie rzeki mają łamany przebieg i rozwinęly swe dorzecza asymetrycznie, z przewagą dopływów prawych. Stosunek lewej części dorzecza do części prawej wynosi:
w przypadku Wisły 27:73
w przypadku Odry 30:70
Taki układ sieci rzecznej, w połączeniu z niskimi działami wodnymi, stwarza korzysten warunki do budowy kanałów łączących systemy rzeczne.
Ustrój wodny polskich rzek wynika z cech klimatu. Na ogół rzeki te mają ustrój złożony, śnieżno-deszczowy z dwoma okresami wezbrań, wiosennym spowodowanym roztopami i letnim, wywołanym obfitymi opadami. Niskie stany wód (niżówki) są obserwowane w całej Polsce jesienią.
Niekiedy wezbrania przybierają rozmiary powodzi; zwłaszcza gwałtowny charakter wezbrań cechuje rzeki karpackie. Głónymi sposobami na zmniejszenie fali wezbraniowej są: budowa zbiorników retencyjnych na rzekach, racjonalne zagospodarowanie dolin rzecznych, a także całych dorzeczy.
Jeziora
W Polsce jeziora zajmują 1% powierzchni kraju. Najwięcej jest ich w Polsce Północnej, gdzie są nieodłącznym składnikiem krajobrazu młodoglacjalnego. Najwięcej jezior znajduje się na Pojezierzu Pomorskim (ok. 44% ogólnej ich ilości); są to zbiorniki na ogół niewiekie, o czym świadczy jeziorność tego pojezierza wynosząca 2,4%. Na Pojezierzu Mazurskim leży ok. 28% polskich jezior, są to zbiorniki duże, stąd też jeziorność tego pojezierza przekracza 4,5%.
Polskie jeziora, ze względu na genezę misy jeziornej, należą do różnych typów genetycznych. Najwięcej jest jezior polodowcowych, powstałych dzięki erozyjnej i akumulacyjnej działalności kontynentalnych i górskich lodowców. Na pojezierzach są to polodowcowe jeziora: rynnowe, wąskie, długie o stromych brzegach, urozmaiconej rzeźbie dna; tworzą charakterystyczne ciągi jeziorne o przebiegu południkowym prostopadłe do przebiegu moren czołowych, np. Hańcza, Jeziorak, Juno, Miedwie; morenowe, duże i płytkie o urozmaiconych kształtach, licznych zatokach, półwyspach i wyspach, łagodnych brzegach, np. mamry, Śniardwy, Niegocin, kotły i kociołki, małe, ale głębokie, okrągłe lub owalne o stromych stokach, np. Kociołek, oczka wytopiskowe, małe i dość płytkie, owalne, charakterystyczne dla moreny dennej. W Tatrach i Karkonoszach występują jeziora polodowcowe górskie. Są to jeziora cyrkowe (karowe), zajmujące przestrzeń dawnych pól firnowych,w kierunku doliny zablokowane ryglem skalnym, np. Wielki i Mały Staw w Karkonoszach, Czarny Staw Gąsienicowy i jeziora morenowe, powstałe w wyniku zatarasowania doliny wałem morenowym, np. Morskie Oko.
Na polskim wybrzeżu występują jeziora przybrzeżne (przymorskie), powstałe przez odcięcie od morza niewielkich zatok, zalewów za pomocą wałów brzegowych i wydm. Są to zbiorniki stosunkowo duże, lecz dość płytkie, o płaskich bagnistych brzegach. Największe z nich to: Łebsko, Jamno, Gardno, Wicko, Kopań.
W deltach Wisły i Odry powtały jeziora deltowe: Druzno na Żuławach Wiślanych i Dąbie przy ujści Odry. Są to pozostałości zatok morskich odizolowane osadami rzecznymi, silnie zarastające.
W dolinach dużych rzek występują jeziora rzeczne, są to na ogół starorzecza, odcięte meandry rzeczne (np. Jez. Czerniakowskie, czy Jez. Kamionkowskie w Warszawie) albo tzw. jeziora korytowe, np. Krutyńskie.
Na Polesiu Lubelskim licznie występują jeziora krasowe. W Bieszczadach Jeziora Duszatyńskie są przykładem jezior zaporowych, powstałych wskutek przegrodzenia doliny rzecznej obrywem.
