Odpowiedź :
Baskowie- naród zamieszkujący tereny na granicy Hiszpanii i Francji nad Zatoką Biskajską. Obecnie żyje ok. 10 mln. Basków, z czego 2,3 mln w Hiszpanii, 285 tys. we Francji i kilka mln na emigracji.Pochodzenie Basków jest nieznane. Najprawdopodobniej wywodzą się od ludności, która zamieszkiwała znaczną część Europy przed przybyciem Indoeuropejczyków (II tysiąclecie p.n.e.). W starożytności nie ulegli celtyzacji i romanizacji, jak inne ludy Półwyspu Iberyjskiego. Baskowie mówią językiem, który nie wywodzi się z języków indoeuropejskich, wykazuje za to pewne podobieństwo do dialektów, którymi posługują się pewne odosobnione populacje w dolinach Kaukazu. Interesujący przyczynek do badania pochodzenia Basków dają studia nad grupami krwi. Otóż gen grupy krwi B praktycznie u nich nie występuje, zaś częstość występowania grupy krwi 0 jest najwyższa w Europie. Ok. 35% ludności baskijskiej ma grupę krwi Rh-, podczas gdy w Europie czynnik Rh nie występuje w około 15 przypadkach na 100.
Baskijska moneta z I w. bite w Pampelunie
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego uzyskali niezależność. Wizygoci i Arabowie nie zdołali opanować ich ziem (z wyjątkiem okolic Pampeluny). Początki baskijskiej państwowości związane są z powstałym w 824 roku Królestwem Pampeluny, później znanym jako Królestwo Nawarry, które pod względem terytorialnym zbliżone było do obecnego obszaru Kraju Basków. Za rządów króla Sancha III Wielkiego (ok. 1000-1035) królestwo to było największą potęgą chrześcijańską na Półwyspie Iberyjskim. Po niemalże czterech wiekach panowania rodzimej dynastii, w roku 1200, w wyniku niepokojów wewnętrznych prowincje Gipuzkoa, Araba i Bizkaia oderwały się od Królestwa Nawarry i zostały włączone do Królestwa Kastylii, jednak monarcha kastylijski musiał przysiąc, że będzie przestrzegał Statutów Nawarry (tzw. fueros), a władzę sprawował przez wicekróla. Baskowie mieli podlegać nie królowi Kastylii, lecz lokalnym zgromadzeniom. Porozumienie to rozciągało się na wszystkie cztery jednostki terytorialne – Arabę, Gipuzkoę, Bizkaię i Nawarrę i było ratyfikowane przez kolejnych monarchów hiszpańskich. Pomimo włączenia do wielkiego organizmu państwowego, terytoria zamieszkane przez Basków charakteryzowała polityczna odrębność. Wybitni Baskowie byli wybitnymi Hiszpanami: ministrami Korony, wojownikami, konkwistadorami w Nowym Świecie, administratorami, misjonarzami. ich język to baskijski, hiszpański i francuski.Kultura. W początkowym okresie kultura baskijska była oparta na przekazach ustnych, stąd pierwsze dzieło literackie, zbiór wierszy Beniata Etxepare, datuje się dopiero na wiek XVI. Za najwybitniejszego pisarza baskijskiego uważa się Miguela de Unamuno y Jugo (1864-1936). Był profesorem uniwersytetu w Salamance, zajmował się też filozofią. Baskowie uwielbiają świętowanie. Np. w sierpniu Bilbao i San Sebastian obchodzą Tydzień Miasta. W tym czasie wędrujące orkiestry wygrywają ludowe melodie na miejscowych fletach (txistu) oraz bębnach. San Sebastian znane jest także z Międzynarodowego Festiwalu Filmowego (istnieje od 1957 r. najlepsze filmy fabularne i krótkometrażowe nagradzane są Wielką Złotą Muszlą), odwiedzanego przez licznych turystów. Baskowie wykazują się pewnymi odrębnościami, jeśli chodzi o zwyczaje i tradycje, w stosunku do reszty populacji Hiszpanii. Zwraca uwagę bardzo duże przywiązanie do domu, domowego siedliska. Rodzina, nazwisko baskijskie kojarzone jest z określonym domem, nawet jeśli ten już nie istnieje. Nazwiska te, przetłumaczone, brzmią często „na szczycie wzgórza”, lub „w dole rzeki”, co określa położenie rodowego siedliska. Świadczy to o dużym przywiązaniu Basków do swojej ziemi i bardzo długiej tradycji osadnictwa. W przeciwieństwie do kultur Indoeuropejczyków, pierwotna kultura Basków była prawdopodobnie matriarchalna, jednakże w związku z wpływami sąsiednich ludów utraciła taki charakter i obecnie pod tym względem Baskowie nie różnią się od Hiszpanów. Mimo to, pozycja kobiety zawsze była nieco lepsza niż na sąsiednich terytoriach. Pod względem religii, baskijska ludność od zawsze była ortodoksyjnie katolicka, choć naturalnie w ostatnich latach wraz z procesami sekularyzacji religijność ta osłabła. Baskiem był założyciel zakonu jezuitów, Ignacio de Loyola. Mitologia Basków, obecna w licznych legendach i przekazach, wykazuje pewne odrębne cechy w stosunku do mitologii ludów indoeuropejskich. Najważniejszą boginią była Mari (a więc nie Bóg, jak u ludów indoeuropejskich, tylko bogini, symbolizująca płodność), a jej mężem Sugaar. Byli to Bogowie kreacji i destrukcji, zamieszkujący w niedostępnych szczytach Pirenejów. Baskowie mają swojego yeti, zamieszkującego w Pirenejach i zwanego Basajaun. Nie jest do końca jasne ile elementów w baskijskich legendach jest pogańskich, a ile pochodzi z czasów rzymskich i ze średniowiecza (gdyż często zdarza się tak, że „pogańscy” olbrzymi przyjmują w legendach chrześcijaństwo itp.).
Tradycyjne baskijskie wyścigi łodzi rybackich
Baskijska moneta z I w. bite w Pampelunie
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego uzyskali niezależność. Wizygoci i Arabowie nie zdołali opanować ich ziem (z wyjątkiem okolic Pampeluny). Początki baskijskiej państwowości związane są z powstałym w 824 roku Królestwem Pampeluny, później znanym jako Królestwo Nawarry, które pod względem terytorialnym zbliżone było do obecnego obszaru Kraju Basków. Za rządów króla Sancha III Wielkiego (ok. 1000-1035) królestwo to było największą potęgą chrześcijańską na Półwyspie Iberyjskim. Po niemalże czterech wiekach panowania rodzimej dynastii, w roku 1200, w wyniku niepokojów wewnętrznych prowincje Gipuzkoa, Araba i Bizkaia oderwały się od Królestwa Nawarry i zostały włączone do Królestwa Kastylii, jednak monarcha kastylijski musiał przysiąc, że będzie przestrzegał Statutów Nawarry (tzw. fueros), a władzę sprawował przez wicekróla. Baskowie mieli podlegać nie królowi Kastylii, lecz lokalnym zgromadzeniom. Porozumienie to rozciągało się na wszystkie cztery jednostki terytorialne – Arabę, Gipuzkoę, Bizkaię i Nawarrę i było ratyfikowane przez kolejnych monarchów hiszpańskich. Pomimo włączenia do wielkiego organizmu państwowego, terytoria zamieszkane przez Basków charakteryzowała polityczna odrębność. Wybitni Baskowie byli wybitnymi Hiszpanami: ministrami Korony, wojownikami, konkwistadorami w Nowym Świecie, administratorami, misjonarzami. ich język to baskijski, hiszpański i francuski.Kultura. W początkowym okresie kultura baskijska była oparta na przekazach ustnych, stąd pierwsze dzieło literackie, zbiór wierszy Beniata Etxepare, datuje się dopiero na wiek XVI. Za najwybitniejszego pisarza baskijskiego uważa się Miguela de Unamuno y Jugo (1864-1936). Był profesorem uniwersytetu w Salamance, zajmował się też filozofią. Baskowie uwielbiają świętowanie. Np. w sierpniu Bilbao i San Sebastian obchodzą Tydzień Miasta. W tym czasie wędrujące orkiestry wygrywają ludowe melodie na miejscowych fletach (txistu) oraz bębnach. San Sebastian znane jest także z Międzynarodowego Festiwalu Filmowego (istnieje od 1957 r. najlepsze filmy fabularne i krótkometrażowe nagradzane są Wielką Złotą Muszlą), odwiedzanego przez licznych turystów. Baskowie wykazują się pewnymi odrębnościami, jeśli chodzi o zwyczaje i tradycje, w stosunku do reszty populacji Hiszpanii. Zwraca uwagę bardzo duże przywiązanie do domu, domowego siedliska. Rodzina, nazwisko baskijskie kojarzone jest z określonym domem, nawet jeśli ten już nie istnieje. Nazwiska te, przetłumaczone, brzmią często „na szczycie wzgórza”, lub „w dole rzeki”, co określa położenie rodowego siedliska. Świadczy to o dużym przywiązaniu Basków do swojej ziemi i bardzo długiej tradycji osadnictwa. W przeciwieństwie do kultur Indoeuropejczyków, pierwotna kultura Basków była prawdopodobnie matriarchalna, jednakże w związku z wpływami sąsiednich ludów utraciła taki charakter i obecnie pod tym względem Baskowie nie różnią się od Hiszpanów. Mimo to, pozycja kobiety zawsze była nieco lepsza niż na sąsiednich terytoriach. Pod względem religii, baskijska ludność od zawsze była ortodoksyjnie katolicka, choć naturalnie w ostatnich latach wraz z procesami sekularyzacji religijność ta osłabła. Baskiem był założyciel zakonu jezuitów, Ignacio de Loyola. Mitologia Basków, obecna w licznych legendach i przekazach, wykazuje pewne odrębne cechy w stosunku do mitologii ludów indoeuropejskich. Najważniejszą boginią była Mari (a więc nie Bóg, jak u ludów indoeuropejskich, tylko bogini, symbolizująca płodność), a jej mężem Sugaar. Byli to Bogowie kreacji i destrukcji, zamieszkujący w niedostępnych szczytach Pirenejów. Baskowie mają swojego yeti, zamieszkującego w Pirenejach i zwanego Basajaun. Nie jest do końca jasne ile elementów w baskijskich legendach jest pogańskich, a ile pochodzi z czasów rzymskich i ze średniowiecza (gdyż często zdarza się tak, że „pogańscy” olbrzymi przyjmują w legendach chrześcijaństwo itp.).
Tradycyjne baskijskie wyścigi łodzi rybackich
