chrześcijaństwo odrzuciło z cywilizacji klasycznej wszystko, co było sprzeczne z jej etyką, a ocaliło do naszych czasów pozostałe elementy: filozofię, naukę, literaturę, prawo itp. Przejęło od Rzymian trzy cechy: odrębność prawa publicznego od prywatnego, organizacji społecznej od państwowej i poczucie przynależności narodowej (ale ściśle w powiązaniu z religią)
