Człowiek został obdarzony wolną wolą, więc za wszelkie wybory ponosi całkowitą odpowiedzialność i powinien tak postępować, by nie zatracić swego człowieczeństwa i pozostać wartościową jednostką ludzką.
Wiele dzieł, nie tylko literackich, uświadamia nam, co to znaczy być w pełni człowiekiem i jak należy żyć, by nim pozostać. Tę problematykę podejmuje również Adam Mickiewicz w II części "Dziadów"
Do cmentarnej kaplicy na obrzęd dziadów jako pierwsze przybyły Aniołki. Nie mogły dostać się do nieba, ponieważ jako dzieci spędzały czas na beztroskiej zabawie, zrywając kwiatki i biegając za motylkami. Ich zajęcia nie przynosiły żadnego pożytku, nie były związane z trudem i wysiłkiem. Nie zaznały też goryczy cierpienia, więc dlatego proszą gromadę o dwa ziarnka gorczycy, bo: "Kto nie doznał goryczy ni razu,/Ten nie dozna słodyczy w niebie". Dzieci przekonują, że każdy powinien poznać wszelkie przejawy życia, zarówno troskę, ból, cierpienie, jaki i radość, zadowolenie oraz szczęście.
Następną zjawą na uroczystości było Widmo. Po śmierci jego dusza nie mogła wydostać się z ciała, ponieważ jako człowiek gnębił i krzywdził innych, był okrutny i bezwzględny, ni znał litości i nie okazywał współczucia. Z jego winy umierali niewinni i ubodzy ludzie. Widmo w kaplicy prosi Guślarza i wieśniaków o trochę strawy (jedzenia), lecz chór ptaków, które są duchami chłopów umarłych z jego winy, zabierały mu pożywienie, bo: "Kto nie był ni razu człowiekiem,/ Temu człowiek nie pomoże". Widmo ostrzega nas, abyśmy nie byli obojętni na ludzką krzywdę.
Ostatnią zjawą w noc dziadów jest duch młodej i pięknej Pasterki. dziewczyna nie dostała się do nieba, bo nigdzy nie odwzajemniła uczuć ludzkich, nie potrafiła nikogo obdarzyć miłością i była egoistycznie zapatrzona w siebie. Jej postępowanie krzywdziło innych ludzi. Pastereczka prosi zebranych w kaplicy o pomoc w dotknięciu stopami ziemi oraz beztroskie tańce, bo: "Kto nie dotknął ziemi ni razu/ Ten nigdy nie może być w niebie. Pasterka namawia nas do obdarzenia ludzi miłością.
Wszystkie te zjawy starały się pokazać nam właściwą drogę, która zawiedzie nas do nieba. Aby na to zasłużyć powinniśmy kochać bliźniego, dzielić się z innymi, poznać różne oblicza życia!
To my jesteśmy kowalami naszego losu i odpowiadamy za wszystkie nasze czyny.
to moja własna rozprawka i jest w archiwum zadanie .pl
