Ballada jest gatunkiem mieszanym czyli synkretycznym , gdyż łączy w sobie elementy epiki (występuje narrator i fabuła) , liryki (nastrojowość) i dramatu (występują dialogi i akcja). Ponadto ballada posiada elementy fantastyczne, pojawiają się np. nimfy, duchy czy rusałki, a także elementy ludowości , np. mieszkańcy wsi, tematyka ludowa , wierzenia.
Wszystkie cechy ballady odnajdziemy w utworze Adama Mickiewicza „Świtezianka“. Występuje narrator, fabuła, nastrój tajemniczości i grozy wywołuje noc i wzburzone jezioro, pojawia się nimfa prowadząca rozmowę z młodzieńcem, a utwór zamyka przesłanie zgodnie z wierzeniami ludowymi.
Ballada opowiada o próbie jakiej został poddany młodzieniec przez tytułową bohaterkę.
Strzelec spotkawszy się z ukochaną nocą w borze przysięga jej wierność. Ukochana jest nimfą, która spotyka się z nim pod postacią zwykłej dziewczyny. Najpierw uprzedzając młodzieńca o konsekwencjach niedotrzymania obietnicy, nimfa poddała go próbie. Ukazała mu się jako niezwykła postać kobieca wyłaniająca się z jeziora, która proponowała Strzelcowi wspólne życie, przedstawiając jak miałby wyglądać ich związek. Propozycja jest dla niego bardzo kusząca więc, zauroczony ruszył za zjawą. Wtedy przybrała ona postać dziewczyny, której przysięgał wierność. Jezioro wzburzyło się i młodzieniec wraz z dziewczyną zniknęli w jego toni. Od tego czasu nad jeziorem spotkać można duszę młodej dziewczyny i rozpaczającego Strzelca.
Ballada zawiera przesłanie, że nie ma przebaczenia dla zdrady. Według ludowej prawdy za przewinienie człowieka zawsze spotka go zasłużona kara, gdyż „... kto przysięgę naruszy,/ Ach, biada jemu, za życia biada!/ I biada jego złej duszy!”.
