Odpowiedź :
z.1 Omów przebieg konfliktu polsko-krzyżackiego. Uwzględnij wydarzenia, które zadecydowały o jego wyniku.
Zarówno dla Litwinów, jak i Polaków główne zagrożenie stanowili Krzyżacy. Państwo zakonu krzyżackiego organizowało liczne wyprawy łupieżcze na tereny Litwy pod pozorem chrystianizacji pogańskiego kraju.
W 1385 roku w Krewie Polska i Litwa zawarły unię personalną - jednym z głównych założeń sojuszu była wspólna obrona przed Krzyżakami.
W zamian za poślubienie Jadwigi Andegaweńskiej oraz koronę Królestwa Polskiego - Władysław Jagiełło zobowiązał się do przyjęcia chrztu oraz odzyskania ziem utraconych przez Polskę na rzecz zakonu.
Krzyżacy dążyli do rozbicia unii Polski z Litwą. Ten układ zagrażał ich potędze.
W 1409 roku wybuchła wojna między Polską i Litwą a zakonem krzyżackim. Decydująca bitwa rozegrała się 15 lipca 1410 roku pod Grunwaldem. Połączone siły polsko - litewsko - ruskie pokonały armię krzyżacką. W czasie bitwy poległ wielki mistrz zakonu - Urlich von Jungingen.
Konflikt zakończył się w 1411 roku. Na mocy I pokoju toruńskiego do Polski ponownie włączono ziemię dobrzyńską, Litwa odzyskała Żmudź. Zakon zobowiązał się również do wypłacenia wysokiego odszkodowania w zamian za uwolnienie jeńców.
Wielki triumf wojsk polsko-litewskich pod Grunwaldem nie zniszczył ostatecznie potęgi zakonu, jednak po raz pierwszy Krzyżacy zostali zmuszeni do zwrotu części zagarniętych ziem.
Niezadowloleni z rządów Krzyżaków mieszkańcy Prus oraz Pomorza Gdańskiego w celu obrony swych praw utworzyli tajne organizacje - Związek Jaszczurczy oraz Związek Pruski.
W 1454 roku na prośbę Związku Pruskiego Kazimierz Jagiellończyk dokonał inkorporacji Prus do Polski - wybuchła wojna trzynastoletnia z zakonem krzyżackim zakończona ostatecznie polskim zwycięstwem.
W 1466 roku na mocy II pokoju toruńskiego - Królestwo Polskie odzyskało Pomorze Gdańskie wraz z Gdańskiem, ziemię chełmińską, michałowską oraz biskupstwo warmińskie.
W granicach Polski znalazł się Malbork, Toruń oraz Elbląg.
Prusy Zakonne ze stolicą w Królewcu stały się lennem Polski.
z.2 Oceń znaczenie soboru w Konstancji dla średniowiecznej Europy środkowej
Sobór w Konstancji miał duże znaczenie dla Europy środkowej. Gdy był zwoływany, istnieli trzej – uważający się za prawowitych – papieże: Benedykt XIII (obediencja awiniońska), Grzegorz XII (obediencja rzymska) i Jan XXIII (obediencja pizańska). Kilka lat wcześniej (w 1409 ), zdecydowana większość biskupów na soborze w Pizie zakwestionowała prawa do tronu piotrowego papieży rzymskiego i awiniońskiego wybierając trzeciego papieża - Jana XXIII - tworząc obediencję pizańską, twierdząc przy tym, że rada biskupia ma większe prawa niż tylko jeden biskup , nawet jeśli jest biskupem Rzymu. Niestety w wyniku tego schizma nasiliła się, gdyż zamiast dwóch, urzędowało trzech papieży.
Z poparciem Zygmunta Luksemburskiego, Sobór w Konstancji sugerował wszystkim trzem papieżom abdykację i opowiadał się za wyborem nowego – następnego. W związku z ciągłą obecnością Zygmunta Luksemburskiego inni władcy żądali prawa do głosu w sprawie wyboru. Większość czasu trwania Soboru zajęły więc swary na tle politycznym – bardziej usiłowano ułagodzić świeckich władców niż rzeczywiście podjąć reformę Kościoła i jego hierarchii.
Nowością podczas Soboru było, że zamiast głosować indywidualnie, biskupi głosowali w blokach narodowych. Stanowiło to odzwierciedlenie waśni leżących u podstawy schizmy drążącej Kościół. Ostatecznie schizmę zakończył 11 listopada 1417 wybór papieża Marcina V.
Drugim celem soboru było kontynuowanie reform rozpoczętych podczas Soboru w Pizie . Reformy te były skierowane przede wszystkim przeciwko Johnowi Wycliffe'owi (wyklętemu na ósmej sesji 4 maja 1415), Janowi Husowi i ich następcom. Jan Hus pomimo listu żelaznego wydanego przez Zygmunta Luksemburskiego został podczas Soboru skazany, a następnie spalony na stosie 6 lipca 1415.
W trakcie Soboru pod dyskusję poddawano również tematy polityczne, m.in. zarzut zakonu krzyżackiego , jakoby Polska miała bronić pogan. Paweł Włodkowic , ówczesny rektor krakowskiej akademii , zaprezentował pogląd, że wszystkie narodowości, nie wyłączając pogańskich, mają prawo do samorządności i życia w pokoju na ziemiach, które są ich własnością – jest to jedna z najwcześniejszych fundamentalnych myśli prawa międzynarodowego. Podnoszono też inne ważkie i rewolucyjnie brzmiące postulaty:
-społeczności mają prawo opowiadać się, do jakiego narodu należą,
-ludzie mają prawo decydowania o własnej przyszłości i do obrony swego narodu,
-władcy zobowiązani są szanować indywidualne przekonania religijne swoich poddanych a poddani nie mogą być rugowani ze swoich praw w związku z wyznawaną wiarą,
-nawracanie przy użyciu przymusu i siły nie jest ważne, jest grzeszne i godne potępienia,
-nie wolno używać nawracania jako usprawiedliwienia wojny,
-utrzymanie pokoju wymaga istnienia międzynarodowego trybunału rozsądzającego wynikłe spory – żadnemu władcy, nawet cesarzowi czy papieżowi, nie wolno wypowiedzieć wojny bez poddania się takiemu procesowi,
-reguły wojny sprawiedliwej mają zastosowanie zawsze i są wiążące – niezależnie czy państwo, naród lub ludzie, wobec których jest prowadzona, są chrześcijanami czy nie są,
-narody niechrześcijańskie i niekatolickie żyjące z sąsiadami w pokoju mają zapewnione prawa do suwerenności i nienaruszalności terytorium,
-ani cesarz ani papież nie może przeczyć regułom prawa naturalnego,
-Polska była związana z cesarzem tylko, gdy ten występował jako obrońca wiary,
-prawo silniejszego przeżera stosunki międzynarodowe jak rak,
-egzekwując swe prawo do samoobrony, kraj katolicki może wspierać swe siły nie-katolikami i nie-chrześcijanami.
z.3 Wyjaśnij dzięki czemu średniowieczna wojna mogła zostać uznana za sprawiedliwą.
W Starym Testamencie Święty Augustyn bez trudu mógł znaleźć fragmenty, które świadczyły o opowiadaniu się po stronie wojny. To w końcu Jahwe, Bóg Izraela, do niej wzywał. Augustyn podał dwa warunki, które muszą być spełnione, aby można było przystąpić do wojny:
-Prowadzona być musi przez legalną władzę.
-Jej przyczyna musi być słuszna.
Według Augustyna celem sprawiedliwej wojny jest ukaranie zła i przywrócenia pokoju. Uznał, że w imię pokoju wolno toczyć walki, a nawet torturować przeciwników i zabijać niewinnych, zarazem jednak podkreślał, że nie można toczyć bojów z umiłowaniem przemocy, okrucieństwa i wrogości. W XIII wieku św. Tomasz do warunków sformułowanych przez Augustyna dołączył trzeci:
-Wojna musi być prowadzona ze sprawiedliwą intencją.
Historia pokazała jednak, że te trzy warunki nie wystarczą, aby ukrócić brutalność wojny.
z.4 Przedstaw znaczenie broni palnej w średniowieczu.
Na kontynencie europejskim w okresie średniowiecza równolegle z ewolucją artylerii nastąpił rozwój ręcznej broni palnej. W pierwszej połowie XV wieku ręczna broń palna była powszechnie stosowana na wielu europejskich polach bitew. W kronice włoskiego miasta Perugii znajduje się informacja z tego okresu, mówiąca o „wykonaniu pięćdziesięciu bombard długości dłoni, które noszone są w ręce, są piękne i przebijają każdą broń”.
Podstawą dla takiej broni były mury miejskie, ściany wozu taborowego lub krawędź największych pawęży szturmowych. Ostrzał prowadzony z wielu luf zza dobrze umocnionych pozycji (w tym wozów taborowych) wpływał frustrująco na przeciwnika, zwłaszcza pozbawionego wsparcia własnych strzelców. Powodzenie ostrzału zależało od umiejętnego wykorzystania nowej wówczas ręcznej broni palnej i zdolności do współdziałania z innymi formacjami. Mistrzostwo w tym osiągnęli czescy husyci (wojny husyckie w latach 1419–1434), dlatego z ich doświadczeń korzystano wówczas w całej Europie.
Ręczna broń palna była w okresie średniowiecza jeszcze bardzo niedoskonała i rzadko odgrywała podczas bitew rolę decydującą. Powodem były słabej jakości lufy, długotrwały proces ładowania i niewielka celność, więc straty ponoszone od ognia hakownic, lekkich rusznic lub puszek były minimalne. Z tych powodów większym powodzeniem u ówczesnych żołnierzy cieszył się łuk i kusza, które były celniejsze i bardziej szybkostrzelne, a w przypadku kuszy z naciągiem korbowym, o zbliżonej sile rażenia.
