Odpowiedź :
Odpowiedź:
zad. 1
bitwa pod Kircholmem - 1605
bitwa pod Kłuszynem - 1610
bitwa pod Oliwą - 1627
pokój w Polanowie - 1634
wybuch powstania Chmielnickiego - 1648 - 1657
potop szwedzki - 1655 - 1660
pokój w Oliwie - 1660 (zakończył potop szwedzki)
rozejm w Andruszowie - 1667
ugoda w Perejasławiu - 1654
traktat w Buczaczu - 1672
bitwa pod Chocimiem - 1673
bitwa pod Wiedniem - 1687
Anglia republiką - 1649 - 1660
Wyjaśnienie:
mam nadzieję, że wszystko jest dobrze i liczę na naj
Zad 1.
Bitwa pod Kircholmem – bitwa stoczona 27 września 1605 w czasie polsko-szwedzkiej wojny o Inflanty w latach 1600–1611. Przyczyną bitwy były zmagania o dominium Maris Baltici. Dodatkowym czynnikiem była walka o tron szwedzki między Karolem Sudermańskim a Zygmuntem III Wazą.
Bitwa pod Kłuszynem miała miejsce 4 lipca 1610 roku podczas wojny polsko-rosyjskiej 1609–1618.
Bitwa została stoczona między wojskami polskimi pod dowództwem hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego, a armią moskiewską pod dowództwem kniazia Dymitra Szujskiego oraz szwedzkimi posiłkami dowodzonymi przez Jakuba Pontussona De la Gardie.
Bitwa pod Oliwą – bitwa morska pomiędzy flotą polską a eskadrą okrętów szwedzkich, stoczona 28 listopada 1627 na redzie Gdańska.
Pokój wieczysty w Polanowie pomiędzy Rzecząpospolitą a Carstwem Rosyjskim z 14 czerwca 1634 r. kończył wojnę smoleńską 1632–1634, a w praktyce podsumowywał wojny polsko-rosyjskie toczone w I połowie XVII wieku.
Powstanie Chmielnickiego – powstanie Kozaków Zaporoskich i chłopstwa ruskiego pod przywództwem hetmana kozackiego Bohdana Chmielnickiego przeciwko Rzeczypospolitej. Trwało w latach 1648–1657.
Potop szwedzki – najazd Szwecji na Rzeczpospolitą w latach 1655–1660 będący jedną z odsłon II wojny północnej. Formalnie zakończył go pokój w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczyła się równolegle z wojną polsko-rosyjską 1654–1667 znaną jako potop rosyjski.
Pokój oliwski – traktat pokojowy pomiędzy Szwecją a Rzeczpospolitą podpisany 3 maja 1660 w Oliwie kończący potop szwedzki. Zawarty został na terenie Opactwa Cystersów w Oliwie.
Rozejm andruszowski – rozejm zawarty 30 stycznia 1667 w Andruszowie, kończący wojnę Rzeczypospolitej z Carstwem Rosyjskim toczoną od 1658 roku.
Ugoda perejasławska – umowa zawarta 18 stycznia 1654 w Perejasławiu pomiędzy Hetmanatem i Bohdanem Chmielnickim a Wasylem Buturlinem, występującym jako pełnomocnik cara Rosji Aleksego I, na mocy której Ukraina została poddana władzy cara Rosji. Oryginał dokumentu zaginął i przynajmniej w części jego treść jest sporna.
Pokój buczacki – nieratyfikowany przez polski sejm traktat pokojowy, podpisany 16 lub 18 października 1672 w Buczaczu pomiędzy Imperium Osmańskim i Rzeczpospolitą, który zakładał oddanie we władanie Turcji wschodnich ziem Polski. Traktat podpisano w trakcie wojny polsko-tureckiej toczonej w latach 1672-1676.
Bitwa pod Chocimiem – bitwa stoczona 11 listopada 1673 pomiędzy Rzecząpospolitą Obojga Narodów a Imperium Osmańskim. Wojska koronne i litewskie pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Jana Sobieskiego odniosły zwycięstwo nad wojskami tureckimi pod wodzą Husejna Paszy.
Bitwa pod Wiedniem – bitwa stoczona 12 września 1683 pod Wiedniem między wojskami polsko-cesarskimi pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego a armią Imperium Osmańskiego pod wodzą wezyra Kara Mustafy.
Republika Angielska – byt państwowy obejmujący Anglię w latach 1649-1660, w którym rządy sprawował parlament oraz lordowie protektorzy – Oliver Cromwell i Richard Cromwell. Rządy lordów protektorów miały charakter dyktatury, a samo państwo nosiło w ich czasie nazwę Protektoratu.
Zad 2.
Monarchia absolutna, absolutyzm – forma rządów typowa przede wszystkim dla wczesnonowożytnej Europy oraz mające ją uzasadnić doktryny polityczne.
Monarchia parlamentarna – forma ustroju politycznego, w którym głową państwa jest monarcha, współdzielący władzę z parlamentem. Jest formą rządów, w której uprawnienia monarchy i parlamentu są ściśle określone przepisami prawa. Monarchia parlamentarna jest odmianą monarchii konstytucyjnej.
Dymitriada – nazwa interwencji zbrojnych części polskiej i litewskiej magnaterii w wewnętrzne sprawy Carstwa Rosyjskiego w czasie wielkiej smuty w latach 1604–1610, w celu osadzenia na tronie moskiewskich pretendentów podających się za syna Iwana Groźnego.
Wielka smuta – okres kryzysu Carstwa Rosyjskiego obejmujący okres od śmierci ostatniego cara z dynastii Rurykowiczów w 1598 do objęcia tronu przez dynastię Romanowów w roku 1613.
Wersal – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Île-de-France, w departamencie Yvelines. Budowę Wersalu rozpoczęto w roku 1668. Znajduje się pod Paryżem i słynie z zespołu pałacowego, miejsca rezydencji królów francuskich od 1682 roku. Pałac wersalski, rozbudowany z rozmachem za Ludwika XIV.
Rokosz – pierwotnie zjazd szlachty, później bunt, zbrojne powstanie szlachty przeciw królowi elektowi w celach politycznych.
Sarmatyzm – utrwalone przez działaczy polskiego oświecenia pejoratywne określenie ideologii przyjętej i propagowanej przez szlachtę polską od końca XVI do drugiej połowy XVIII wieku.
Barok – perła o nieregularnym kształcie, z wł. – dziwność, nietypowość) – główny kierunek w kulturze europejskiej, którego trwanie datuje się od końca XVI wieku do XVIII wieku. ... Barok obejmował wszystkie przejawy działalności literackiej i artystycznej.
Zad 3.
Ludwik XIV Wielki, Król Słońca – król Francji i Nawarry w latach 1643–1715, syn Ludwika XIII, z dynastii Burbonów. Gdy zmarł Ludwik XIII Sprawiedliwy, jego syn i następca liczył sobie 4 lata i 8 miesięcy.
Oliver Cromwell – polityk angielski, główna postać angielskiej wojny domowej, lord protektor Anglii, Szkocji i Irlandii 1653–1658. Cromwell znalazł się na liście 100 najwybitniejszych Brytyjczyków wszechczasów.
Karol I Stuart – król Anglii i Szkocji w latach 1625-1649, syn Jakuba I Stuarta, króla Anglii i Szkocji oraz Anny, córki króla Danii Fryderyka II. Karol był jedynym brytyjskim władcą, który został obalony przez poddanych i ścięty.
Bohdan Chmielnicki – hetman zaporoski, przywódca powstania kozackiego przeciwko Rzeczypospolitej w latach 1648–1657, bohater narodowy Ukrainy.
Jeremi Wiśniowiecki – książę na Wiśniowcu, Łubniach i Chorolu, dowódca wojsk koronnych, wojewoda ruski od 1646, starosta przemyski, starosta przasnyski w 1649 roku, starosta nowotarski, hadziacki, kaniowski. Ojciec króla polskiego Michała Korybuta Wiśniowieckiego.
Augustyn Kordecki – zakonnik, prezbiter, paulin, przeor klasztoru paulinów na Jasnej Górze i dowódca obrony klasztoru podczas jego oblężenia w czasie potopu szwedzkiego, prowincjał, wikariusz generalny oraz definitor prowincji zakonu paulinów w Polsce.
Stefan Czarniecki herbu Łodzia (ur. ok. 1599 w Czarncy, zm. 16 lutego 1665 w Sokołówce) – polski dowódca wojskowy, oboźny koronny (dworski), kasztelan kijowski od 1652, starosta niegrodowy kowelski od 1655, regimentarz od 1656, wojewoda ruski od 1657, starosta tykociński od 1659, wojewoda kijowski od 1664, hetman polny koronny w 1665, starosta ratneński w 1657 roku, starosta niegrodowy kaniowski w 1659 roku.
Jan III Sobieski herbu Janina (ur. 17 sierpnia 1629 w Olesku, zm. 17 czerwca 1696 w Wilanowie) – król Polski od 1674, hetman wielki koronny od 1668, hetman polny koronny od 1666, marszałek wielki koronny od 1665, chorąży wielki koronny od 1656, starosta jaworowski w latach 1644–1664, krasnostawski, kałuski po 1668 roku, stryjski po 1660 roku, gniewski w latach 1667–1696, barski w latach 1669–1672, międzyłęski w latach 1673–1696, osiecki w latach 1673–1696, pucki w latach 1678–1696.
Zad 4.
Przyczyny wojny polsko-szwedzkiej:
panowanie nad Morzem Bałtyckim,
konflikt protestancko-katolicki,
chęć zagarnięcia przez Szwecję terenów pod uprawę,
na tronie szwedzkim chcieli zasiąść Wazowie,
Zad 5.
Przyczyny wybuchu powstania Chmielnickiego:
- dążenie magnatów polskich do uczynienia z kozaków chłopów pańszczyźnianych
- dążenie kozaków do zwiększenia rejestru kozackiego
(rejestr kozacki: spis kozaków - żołnierzy będących
na usługach Rzeczpospolitej i otrzymujących żołd)
- konflikty wyznaniowe, próby narzucenia kozakom unii brzeskiej
- osobista niechęć Chmielnickiego do polskiej szlachty
Zad 6.
Szlachcic nosi wysoki kołpak lub czapkę rogatywkę zwaną konfederatką. Czapka uszyta jest z cennej tkaniny, obwiedziona futrzanym otokiem, ozdobiona kitą ptasich piór i broszą. Na jedwabny, wzorzysty żupan, od kołnierza do pasa zapinany rzędem drobnych, dekoracyjnych, kosztownych guzików, zakłada kontusz. Cechą charakterystyczną kontusza, ozdobionego guzami i pętlicami, są rozcięte rękawy zwane wylotami, zarzucane czasem na plecy. Kontusz kilkakrotnie opasuje lśniącym, długim jedwabnym pasem przetykanym złotą nicią. Szerokie spodnie nosi wpuszczone w buty szyte z miękkiej skóry, z ukośnie ściętymi cholewami i zadartymi noskami, farbowane na żółto lub czerwono, zwane baczmagami. Uzupełnieniem stroju jest misternie wykonana, zdobiona złotem i klejnotami karabela, przypięta do boku za pomocą specjalnego pasa ze skórzanymi rapciami.
