Odpowiedź:
Krzysztof Penderecki.kompozytor i dyrygent, urodzony 23 listopada 1933 roku w Dębicy, zmarł 29 marca 2020 roku. W muzyce XX wieku nikt nie zrobił takiej kariery, jak on. Nie zrobił jej również tak szybko! Może tylko Igor Strawiński mógłby mu dorównać.
Krzysztof Penderecki urodził się w 1933 roku w Dębicy (w języku jidysz – Dembitz), miasteczku zamieszkiwanym przed wojną głównie przez chasydów. Pochodził z wielokulturowej rodziny, w drzewie genealogicznym polskiego kompozytora znajdziemy korzenie ormiańsko-niemiecko-polskie. Jego dziadek był niemieckim ewangelikiem; babcia pochodziła ze Stanisławowa (dzisiaj Iwano-Frankiwsk) i była Ormianką.
Swoją przygodę z muzyką rozpoczął na prywatnych lekcjach gry na fortepianie, z których szybko zrezygnował; uczucie Pendereckiego do muzyki pojawiło się w momencie, w którym zobaczył skrzypce swojego ojca. Wydobycie czystego dźwięku z fortepianu nie stanowi żadnego problemu, może to zrobić nawet niemowlak, natomiast wyciągnięcie harmonicznego dźwięku spod strun skrzypiec stanowi nie lada wyzwanie. Młody Penderecki zapragnął zostać wirtuozem, po szkole ćwiczył swoje umiejętności wykonując sonaty Bacha. W gimnazjum założył zespół i animował życie muzyczne Dębicy, na studia wyjechał do Krakowa, gdzie rozpoczął naukę kompozycji.
Nauka kompozycji i pierwsze sukcesy
Studiował kompozycję prywatnie u Franciszka Skołyszewskiego, a następnie w latach 1955-58 u Artura Malawskiego i Stanisława Wiechowicza w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. W 1958 został wykładowcą kompozycji na swojej macierzystej uczelni, od 1972 do 1987 pełnił funkcję rektora.
Kiedy w 1959 roku rozstrzygnięto II Konkurs Młodych Kompozytorów Związku Kompozytorów Polskich, po rozszyfrowaniu godeł, którymi były opatrzone złożone anonimowo partytury, okazało się, że zdobywcą I, II i III nagrody jest nieznany nikomu 28-letni asystent Wydziału Kompozycji w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie - Krzysztof Penderecki. Nagrodzonymi utworami były "Strofy" na sopran, głos recytujący i 10 instrumentów, "Emanacje" na dwie orkiestry smyczkowe oraz "Psalmy Dawida" na chór mieszany, instrumenty strunowe i perkusję. Partyturę "Strof", wykonanych na Festiwalu "Warszawska Jesień" tego samego roku, zabrał po koncercie niemiecki wydawca Herman Moeck. Wkrótce utwór był grany w całej Europie, a Penderecki otrzymał zamówienie od słynnego festiwalu w Donaueschingen.
W roku 1960 napisał utwór zatytułowany "8'37'' (tyle czasu trwa kompozycja), za który w rok później otrzymał nagrodę Tribune Internationale des Compositeurs UNESCO w Paryżu. Utwór o zmienionym tytule "Tren 'Ofiarom Hiroszimy'" nadawały stacje radiowe na całym świecie, Penderecki zaś stał się czołowym przedstawicielem awangardy muzycznej tamtych czasów.
Uznanie na całym świecie
Swoją pozycję potwierdził niezwykłymi "Fluorescencjami" wykonanymi po raz pierwszy w roku 1962 w Donaueschingen. Poza instrumentami wielkiej orkiestry symfonicznej Penderecki wprowadził tutaj zawieszony arkusz blachy do imitowania grzmotów, gwizdki, kawałki szkła i metalu pocierane pilnikiem, grzechotki, dzwonek elektryczny, piłę, maszynę do pisania i syrenę alarmową. Instrumenty tradycyjne też brzmią niezwyczajnie, bo dźwięki były z nich wydobywane w zupełnie niekonwencjonalny sposób. Pendereckiego zna już cały muzyczny świat. Tak się przynajmniej wydaje... do momentu prawykonania w roku 1966 w Münster "Pasji według św. Łukasza". Oznacza ona zerwanie z radykalizmem awangardy. Penderecki stworzył dzieło przystępne dla zwykłego melomana, o zrozumiałej treści, konstrukcji i emocji. Sam mówił:
Nie zależy mi na tym, jak "Pasja" zostanie określona, czy jest tradycjonalna, czy awangardowa. Dla mnie jest po prostu autentyczna. I to wystarczy.
