Odpowiedź:
Socjalizm
(z łac. “societas” – ‘wspólnota’) – powstał w opozycji do liberalizmu:
– poddanie wszystkich dziedzin życia kontroli społecznej
– “sprawiedliwość społeczna” (likwidacja nierówności społecznych przez ograniczenie własności prywatnej)
– wartość człowieka polega na jego pracy dla społeczeństwa
Początkowo był to “socjalizm utopijny” (teoretyczne rozważania Henri de Saint-Simona o wzorcowym społeczeństwie), potem podjęto próby tworzenia osad-komun opartych na wspólnocie dóbr i pracy (Robert Owen). W 2. połowie XIX wieku rozwinął się tzw. “socjalizm naukowy” (teoria walki klas Karola Marksa).
Nacjonalizm
(z łac. “natio” – ‘naród’)
Ruchy narodowe pojawiły się już na początku XIX w.:
– wątki wolnościowe i narodowe w sztuce romantyzmu (odwołanie do historii i ludowych tradycji, twórca jest wieszczem budzącym naród do działania)
– Wiosna Ludów 1848 (pierwsza ogólnoeuropejska rewolucja) – postulaty utworzenia państw narodowych, m.in. Niemiec i Włoch
– kształtowanie nowoczesnego pojęcia narodu (wspólnota pochodzenia, języka i historii, świadoma swojej odrębności)
Ideologia nacjonalistyczna (narodowa):
– naród jest najwyższą wartością w polityce
– przynależność do narodu jest nadrzędna nad innymi podziałami (a więc wszystkie warstwy społeczne powinny ze sobą solidarnie współpracować)