2. Katorga to:
a) obowiązkowe świadczenie pieniężne na rzecz zwycięskiej armii po powstaniu
listopadowym
b) zmasowane i brutalne ataki band chłopskich na dwory szlacheckie w Małopolsce w 1846
roku
c) niewolnicza praca w kopalniach lub przy wyrębie lasów na dalekiej północy Rosji
d) przymusowy pobór młodych Polaków do armii rosyjskiej
