1. Uzupełnij zdania. [6p]

1). Do składników budulcowych zaliczamy: …………………………………….. i ……………………………………………….

2). Składnikami energetycznymi są …………………………… i tłuszcze.

3). Składnikiem pokarmowym zbudowanym z aminokwasów są ……………………………………

4). Głównym źródłem ciepła są dla nas ……………………………………………….

5). Białka pełnowartościowe są pochodzenia …………………………………………

2. Wpisz P – prawda lub F – fałsz. [4p]

1). Wszystkie tłuszcze mają zły wpływ na nasze zdrowie. ……………...

2). Witaminy C, PP, H, B rozpuszczają się w tłuszczach. ……………...

3). Cukry proste są zdrowsze, ponieważ szybko się wchłaniają. ……………….

4). Nadmiar cukrów zamieniany jest w tkankę tłuszczową. ……………...

3. Dopisz właściwą witaminę. Jedna witamina została podana dodatkowo i nie pasuje. [5p]

A, C, K, E, H, B

1). zwiększa naszą odporność przed przeziębieniem – wit. …………..

2). potrzebna do budowy paznokci, włosów i skóry – wit. ……………..

3). jej brak powoduje tzw. kurzą ślepotę – wit. …………..

4). jej brak to podatność na stres, zmęczenie, kurcze mięśni – wit. ……………

5). nazywana witaminą młodości; wpływa na płodność – wit. ……………..

4. Które zdania są prawdziwe? Zaznacz odpowiedni zestaw. [1p]

1). Orzechy, tran, oliwa to tłuszcze pozytywnie wpływające na nasz organizm.

2). Błonnik jest ciężkostrawny, dlatego powinniśmy spożywać go w małych ilościach.

3). Sole mineralne pełnią podwójną rolę w naszym organizmie.

4). Tłuszcze są tak samo potrzebne jak białka i cukry.

5). Witaminy budują ciało i dzięki nim jesteśmy silniejsi.

A. 1,2,5 B. 2,4,5 C. 1,3,4 D. 3,4,5

5. Spośród podanych pierwiastków podkreśl dwa, które należą do mikroelementów. [1p]

żelazo fluor magnez wapń fosfor

6. Dlaczego pierwiastki, np. magnez czy węgiel nazywamy makroelementami? [1p]

………………………

7. Dlaczego cukier zawarty w ryżu jest lepszy niż ten znajdujący się w wafelku? [1p]

………………………

8. Dopasuj białka i cukry do odpowiednich opisów. [5p]

1. Hemoglobina A. cukier, składnik ścian komórkowych roślin; nie trawiona przez człowieka

2. Celuloza B. białko, barwnik krwi; pełni funkcję transportującą tlen

3. Skrobia C. białko, budujące włosy i paznokcie

4. Keratyna D. białko wydzielane przez trzustkę; obniża poziom cukru we krwi

5. Insulina E. Cukier zawarty w bulwach ziemniaka i ziarnach zbóż

1

2

3

4

5













9. Organizm człowieka nie trawi błonnika, jednak jest on niezmiernie ważny w naszej diecie. Wymień dwa powody dla których warto spożywać to włókno roślinne. [2p]

……………………………

10. Podaj dwa znaczenia wody dla naszego organizmu. [1p]

A. ………………………… B. ……………………

11. Wybierz i zaznacz prawidłową odpowiedź. [6p]

A. Proces trawienia mechanicznego zachodzi z udziałem:

□ enzymów z trzustki □ żółci □ zębów i języka □ błony śluzowej żołądka

B. Odcinkiem przewodu pokarmowego, w którym nie ma trawienia jest:

□ jama ustna □ przełyk □ żołądek □ jelito cienkie

C. Kosmki jelitowe znajdują się w:

□ żołądku □ jelicie cienkim □ jelicie grubym □ wątrobie

D. Rolą wątroby nie jest:

□ produkowanie żółci □ magazynowanie żółci □ magazynowanie cukru □ neutralizacja trucizn

E. Lipaza to enzym trawiący do końca:

□ białka □ cukry □ tłuszcze □ witaminy

F. Wspólnym odcinkiem układu pokarmowego i oddechowego jest:

□ jama ustna □ przełyk □ jelito cienkie □ gardło

G. Właściwości bakteriobójcze posiada:

□ pepsyna i trypsyna □ lizozym i kwas solny □ kwas solny i śluz □ żółć

H. Chrząstka zamykająca wejście do tchawicy, aby nie doszło do zadławienia pokarmem to:

□ nagłośnia □ głośnia □ odźwiernik □ klapka

12. O jakim odcinku układu pokarmowego jest mowa? [3p]

A. Narząd ten jest mięśniem, jednokomorowy, wyścielony wewnątrz błoną śluzową, pH kwaśne.

Opisany narząd to ………………………………………………………….

B. Narząd w postaci długiej rury; zachodzi tu wchłanianie wody i soli mineralnych oraz formowanie kału.

Opisany narząd to ……………………………………………………………..

C. Narząd składający się z głowy i ogona. Produkuje sok zawierający trzy enzymy oraz hormony, np.

insulinę. Opisany narząd to ……………………………………………….

13. Wpisz P – prawda lub F – fałsz. [4p]

1). Cukry są trawione w jamie ustnej i jelicie cienkim. …………

2). Wątroba trawi tłuszcze podczas pierwszego etapu. ………….

3). Witaminy A, D, E, K są wchłaniane w jelicie grubym. ………….

4). W kosmkach jelitowych znajdują się naczynia krwionośne i limfatyczne. ….........

14. Podaj źródła zarażenia się: [5p]

A) tasiemcem uzbrojonym - …........................................

B) tasiemcem nieuzbrojonym - .......................................

C) owsikiem - ….............................................................

D) glistą ludzką - …........................................................

E) włośniem spiralnym - …................................................

15. Aby nie zarazić się tasiemcem należy zrezygnować z mięsa. Uzasadnij słuszność tej tezy, argumentując swoją odpowiedź. [1p]

…..........................................

16. Podaj jeden czynnik wpływający na różne zapotrzebowanie w związku z kalorycznością pokarmów i opisz tę różnicę. [1p]

…............................................

17. Jaki jest związek pomiędzy wegetarianizmem, a anemią? Opisz krótko. [1p]