Odpowiedź :
Odpowiedź:
1. a) wojna z Rosją
przyczyny: - Rosja chce zdobyć dostęp nad Bałtykiem, a Pol. Musi utrzymać pory poza Gdańskiem
- Zajęcie dużej cz. Inflant przez Iwana IV Groźnego (Rosję) w XVI w.
- „Zbieranie ziem ruskich”
skutki: - Polska bardzo osłabiona oraz utraciła znaczenie międzynarodowe
- Rosja wyrosła na mocarstwo, uzyskała prawo interwencji w wewnętrzne Sprawy Polski
b) wojny z Szwecją
przyczyny: - Panowanie nad Bałtykiem
- Roszczenia Wazów do tronu szwedzkiego
- Konflikt religijny (Szwecja – protestanci, Zygmunt III Waza – gorliwy katolik)
- W Szwecji brakowało ziem pod uprawę
skutki: - Utrata większej części Inflant przez Polskę i przegranie rywalizacji o dominacje nad morzem Bałtyckim
- Utrata zwierzchności nad Prusami Książęcymi
- Ogromne straty demograf. I ekonom., zniszczenie gosp.
- Spadek autorytetu króla, wzrost opozycji magnackiej
c) powstania Chmielnickiego
przyczyny: - zła sytuacja społeczno-ekonomiczna Kozaków,
- różnice wyznaniowe,
- dążenie Kozaków do zwiększenia rejestru
skutki: - osłabienie Rzeczypospolitej,
- wojny z sąsiednimi państwami,
- utrata ziem
d) odsiecz wiedeńska
przyczyny: - niepokojące podboje Kara Mustafy
skutki: - zatrzymanie i pokonanie Turków,
- odzyskanie przez Polskę ziem zagarniętych przez Turcję,
- poznanie kawy i otwarcie pierwszej kawiarni w Europie
2. Piechota wybraniecka - rodzaj oddziałów wojskowych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, do której rekrutowani byli jedynie chłopi z dóbr królewskich w Koronie od 1578 i na Litwie od 1595.
Dymitriada - nazwa stosowana na określenie interwencji grupy polskich i litewskich magnatów w wewnętrzne sprawy Rosji
Husaria - polska ciężka jazda należąca do autoramentu narodowego, znana z wielu zwycięstw formacja kawaleryjska Rzeczypospolitej, obecna na polach bitew od początku XVI wieku do połowy XVIII wieku
Kozaczyzna - społeczność zorganizowana na sposób wojskowy, której początki sięgają XV w. i związane są z południowo-wschodnimi kresami Wielkiego Księstwa Litewskiego
Chan - tytuł władcy państwa w dawnych krajach Azji Środkowej i Europy Wschodniej
Potop (szwedzki) - najazd Szwecji na Rzeczpospolitą w latach 1655–1660 będący jedną z odsłon II wojny północnej
Jasyr - termin polski, ukraiński i ruski oznaczający niewolę turecką lub tatarską
Haracz - danina płacona przez chrześcijańskie państwa lenne na rzecz Turcji; oraz kontrybucja lub okup, wypłacany w wyniku wojen z udziałem Turcji lub Tatarów przez stronę, która przegrała wojnę na rzecz zwycięzcy
Wielki wezyr - dostojnik państwowy w Imperium osmańskim, najważniejszy z ministrów sułtana. Wielokrotnie posiadał większą faktyczną władzę niż sułtan
Liberum veto - zasada ustrojowa Rzeczypospolitej Obojga Narodów, dająca prawo każdemu z posłów biorących udział w obradach Sejmu do zerwania go i unieważnienia podjętych na nich uchwał
Barok - główny kierunek w kulturze europejskiej, którego trwanie datuje się od końca XVI wieku do XVIII wieku
Sarmatyzm - utrwalone przez działaczy polskiego oświecenia pejoratywne określenie ideologii przyjętej i propagowanej przez szlachtę polską od końca XVI do drugiej połowy XVIII wieku
Wojna podjazdowa - specyficzny sposób prowadzenia walki: strona słabsza unika rozstrzygającej bitwy, atakując mniejsze oddziały przeciwnika, zaplecze i tabory
Odsiecz (wiedeńska) - bitwa stoczona 12 września 1683 pod Wiedniem między wojskami polsko-cesarskimi pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego a armią Imperium Osmańskiego pod wodzą wezyra Kara Mustafy
3. 1605 - Bitwa pod Kircholmem
1610 - bitwa pod Kłuszynem
1627 - bitwa pod Oliwą
1648 - powstanie Chmielnickiego
1651 - Bitwa pod Beresteczkiem
1654 - Początek wojny polsko - rosyjskiej
1655 - potop szwedzki, wojna polsko - szwedzka
1673 - bitwa pod Chocimiem
1683 - bitwa pod Wiedniem
Wyjaśnienie:
:)
