Pan Tadeusz najważniejsze informacje proszę

Sędzia Soplica, brat Jacka Soplicy toczy spór o zamek, z Hrabią Horeszką, który rości sobie również, do niego prawo. Procesują się między sobą. Sędzia otrzymał go wraz z majątkiem po Targowicy, natomiast Hrabia pragnie odzyskać zamek, bo należał kiedyś do rodziny Horeszków. Gerwazy przypomina historię tego miejsca, przypominając o tragedii, która się tutaj wydarzyła. Spór rozpoczyna się na nowo. Gerwazy i Hrabia mają zamiar najechać na dwór w Soplicowie. Szlachta jednoczy się dopiero w związku z najazdem Moskali. Po raz pierwszy Soplicowie z Horeszkami zjednoczyli się dla wspólnej sprawy. Kłótnię pomiędzy rodami, kończą zaręczyny Tadeusza z Zosią.

Miłość Zosi i Tadeusza

-Kiedy Tadeusz wraca z Wilna do Soplicowa, po skończonej nauce, przyjeżdża do dworku szlacheckiego swojego wuja Sędziego. Chodząc po domu, wchodzi do komnaty, w której mieszkał będąc dzieckiem. Po raz pierwszy widzi Zosię i zakochuje się w niej. Podczas przyjęcia poznaje Telimenę, którą myli z widzianą przez chwilę Zosią. Hrabia, zauroczony młodą krewną Telimeny adoruje ją. Tadeusz zauważa swoją pomyłkę i wie, że naprawdę kocha Zosię. Telimena planuje wydać Zosię za mąż, za Hrabiego, a sama zainteresowana jest Tadeuszem. Jacek Soplica, chcąc pogodzić zwaśnione rody, zaplanował przyszłość swego syna Tadeusza, z Zosią, która pochodzi z rodu Horeszków. Telimena zaczyna interesować się Hrabią, jednak ostatecznie chce związać się z Rejentem.

Zakończenie epopei Pan Tadeusz

Jacek Soplica, który przybrał habit i nazwał się Robakiem, uratował swój honor. Otrzymał przebaczenie, za swoje dawne czyny. Zosia i Tadeusz zaręczają się. Spór Asesora z Rejentem kończy się zgodą. Francja wypowiada wojnę przeciwko Rosji. Chłopi, mają zostać uwłaszczeni. Koncert Jankiela, przypomina o latach świetności Polski. Obecność generała Dąbrowskiego, daje nadzieję na lepszą przyszłość.

Młode lata Jacka Soplicy, jego przeobrażenie w księdza Robaka, działalność patriotyczna:

Jacek Soplica, słynął jako młody szlachcic znany z porywczego charakteru, miał opinię hulaki i człowieka w "gorącej wodzie kąpanego", charakteryzuje go: odwaga, inteligencja, jest indywidualistą.

- Bierze udział w sejmikach szlacheckich, ma dużą sławę wśród szlachty, odwiedza Horeszkę, który manipulując nim, chce wykorzystać jego pozycję wśród szlachciców.

Zakochuje się w Ewie Horeszkównie. Podczas proszonej wizyty u Horeszki, otrzymuje "czarną polewkę", która była symbolem odmowy zawarcia związku małżeńskiego między kandydatem na męża, a jego wybranką. Ewa została wydana za kasztelana, który w związku z udziałem w powstaniu kościuszkowskim, został skazany na zsyłkę.

Na Syberię wyjeżdża wraz z żoną, która tam umiera. W kraju, zostaje jej córka Zosia. Jacek Soplica nienawidzi Stolnika. Nie może mu przebaczyć tego, że nie pozwolił na ślub z córką. Często przebywa w okolicy zamku. Podczas najazdu Moskali, w ślepym gniewie strzela do broniącego się Horeszki.

Ta sytuacja powoduje, że idzie do klasztoru. Zostaje księdzem i od tego czasu nazywany jest Robakiem. Soplica, świadomy morderstwa, jakiego się dopuścił, wie, że musi odpokutować swoje winy. Następuje zmiana jego charakteru. W Soplicowie i okolicach zostaje nazwany zdrajcą.

Ksiądz Robak działa jako emisariusz.

- z rozkazu Napoleona, organizuje oddziały na Litwie. Chce, wywołać powstanie przeciwko Moskalom, którzy ją okupują. Dzięki temu Napoleon maszerując z wojskiem na Rosję, nie musiałby walczyć z oporem Moskali. Wybuch powstania miał nastąpić w tym samym czasie.

- Ksiądz Robak namawia szlachciców i chłopstwo do powstania, ryzykując, że zapłaci tą działalnością, własnym życiem.

- Gerwazy przysłuchując się Robakowi wnioskuje, że namawia on na najazd Soplicowa. Przy pomocy szlachty z zaścianka Dobrzyńskich, Horeszkowie atakują. Gdy, do walki włączają się Moskale, zwaśniona szlachta jednoczy się. Dalej walczy już razem.

- Podczas walki Robak ratują życie Gerwazemu, zostaje ciężko ranny. Na łożu śmierci, wyznaje mu cała prawdę o swoim życiu. Wyjawia, że jest Jackiem Soplicą. Otrzymuje przebaczenie. Przed śmiercią dowiaduje się, że rozpoczęła się wojna Napoleona z Rosją. Ma nadzieję, na odzyskanie wolności ukochanego kraju. Jacek Soplica umiera.

- W 1812 roku wojska Napoleona i oddziały Legionów Polskich wkroczyły na Litwę. Jacek Soplica, został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Legii Honorowej. Jego imię jest całkowicie oczyszczone. Dla szlachty, stał się bohaterem.

Jacek Soplica ma cechy bohatera romantycznego.

- indywidualista, charakteryzuje się wrażliwością, inteligencją, jest nieszczęśliwie zakochany w Ewie Horeszkównie - ze względu na różnice majątkowe, nie mogą się pobrać. Soplica spotyka się z odmową. Szlachcic nie może pogodzić się z tą niesprawiedliwością.

- przeżywa rozdarcie wewnętrzne. Po zabiciu Stolnika, czuje się jak morderca. Pragnie odpokutować swoje winy. Zmienia się jego charakter. Zostaje księdzem. Charakteryzuje go opanowanie, zdolność poświęcenia się dla innych, następuje przeobrażenie, ze szlachcica hulaki, w odpowiedzialnego człowieka.

- Zajmuje się walką przeciwko zaborcom. Bierze czynny udział w wojnach napoleońskich. Należy do Legionów Dąbrowskiego. Jest emisariuszem, który przynosi wieści o organizowaniu powstania. Agituje szlachtę do walki.

- jest postacią tajemniczą, działa w konspiracji, rezygnuje z własnego życia na rzecz pomocy ojczyźnie.

- nie działa sam, lecz stara się zgromadzić innych do swoich oddziałów przeciwko Moskalom. Przemierza całą Litwę, chodząc od wsi do wsi. Odwiedza karczmy, gdzie rozmawia zarówno ze szlachta jak i chłopstwem. Nie robi różnic pomiędzy stanami. Dla niego wszyscy są równi.

- jest inną osobą, niż kiedyś. Staje się człowiekiem skromnym, pokornym, w niczym nie przypomina "dawnego" Jacka Soplicy. Nawet osoby, które go kiedyś znały, nie rozpoznają go.

- zależy mu na uzyskaniu przebaczenia za swoją winę

Mieszkańcy Soplicowa i osoby przyjezdne:

- Sędzia Soplica, brat Jacka Soplicy, opiekun Tadeusza

- Jacek Soplica - ksiądz Robak

- Tadeusz, syn Jacka Soplicy (główny bohater epopei Adama Mickiewicza)

- Protazy

- Telimena, opiekunka Zosi, jest krewną Horeszków

- Hrabia, rodem z Horeszków

- Zosia, córka Ewy, wnuczka stolnika Horeszki

- Gerwazy, wierny sługa Horeszków

Podział społeczeństwa w "Panu Tadeuszu".

W utworze zostały pokazane różnice, jakie występowały w samej szlachcie. Dzieliła się ona pod względem majątkowym. Taki podział stwarzał wiele problemów, np. biedniejsza szlachta, była traktowana gorzej. Małżeństwa były kojarzone pod względem prestiżu i majątku. Biedna szlachta miała mniej do powiedzenia na wiecach szlacheckich i musiała podporządkować się bogatszym.

- magnateria - Hrabia Horeszko, Stolnik

- mniej zamożna szlachta ziemiańska - Podkomorzy, Sędzia Soplica

- drobna szlachta, bez praw do majątków

- rezydenci, szlachta sprawująca urzędy, służba dworska - Wojski, Asesor, Rejent, Gerwazy Rębajło (klucznik Protezy zamku Horeszków) i Protezy Brzechalski (sądowy woźny).

- szlachta zaściankowa - ród Dobrzyńskich

Wzajemny stosunek szlachty bogatszej do biedniejszej.

- Arystokracja, wykorzystuje biedniejszą szlachtę. Manipuluje nią (Stolnik, potrzebuje Jacka Soplicę, do tego, aby wspierał go, natomiast, gdy szlachcic prosi o rękę jego córki - bez skrupułów odmawia). Sędzia kłóci się z Horeszką, mimo tego, że zdaje sobie sprawę, że Hrabia ma prawo dziedziczyć zamek po swoich przodkach.

- szlachta zaściankowa jest dumna, ze swego herbu. Jednak nie posiada majątków. Oprócz udokumentowanego pochodzenia szlacheckiego, nie różnią się od chłopów. Nie mają służby. Muszą sami pracować na roli. Nie obowiązuje ich pańszczyzna. Ich reprezentantem jest Maciej Dobrzyński. Sprawiedliwy, mądry człowiek, cieszący się zaufaniem i posłuchem

Niektórzy szalcheccy bohaterowie Pana Tadeusza:

Arystokrata Stolnik Horeszko: człowiek, dla którego własne dobro jest najważniejsze, nie przejmuje się uczuciami innych osób, zarozumiały, nie zważa na uczucia własnej córki i wydaje ją za mąż za bogatego kasztelana, pomimo tego, że dziewczyna kocha Soplicę. Ubogiego szlachcica podejmuje w zamku, dlatego że ma on posłuch u szlachty, a jej głosy mają znaczenie dla Stolnika. Doprowadza do tragedii, w której sam ginie (zastrzelony przez Soplicę). Patriota, żywo interesuje się polityką, nienawidzi zaborców.

Hrabia: jest dalekim krewnym rodu Horeszków. Pochodzi z bogatej szlachty, jest romantykiem, interesuje się malarstwem, sam rysuje piękne szkice, jest zachwycony, wpływami obcych kultur. Podoba mu się wszystko, co pochodzi z innego kraju, nawet natura. Ulega modzie i obcym obyczajom. Patriota, kocha swój kraj, pragnie mu służyć. Chce walczyć o niepodległą ojczyznę.

Sędzia Soplica: brat Jacka Soplicy, ma dwór w Soplicowie, odziedziczony po bracie. Jest opiekunem Tadeusza. Sędzia urzędu. Nie ożenił się. Dobry gospodarz, dba o swoje gospodarstwo, dobry dla pracujących dla niego chłopów. Człowiek sprawiedliwy, dobrze ułożony. Zna świetnie szlacheckie obyczaje i przestrzega je. Dogląda sam swojego gospodarstwa. Pilnuje, jego interesów. Nie jest zainteresowany sprawami politycznymi. Jest uwikłany w spór z Horeszką o zamek, pomimo tego, że wie, iż Hrabia ma większe do niego prawa - dziedziczne. Myśli o uwłaszczeniu chłopów.

Wojski: to daleki krewny Sędziego, pełni rolę marszałka dworu. Doświadczony myśliwy, który potrafi polować nawet na grubego zwierza. Gra dobrze na rogu. Słynie z doskonałej organizacji polowań. Podtrzymuje tradycję szlachecką. Jest mistrzem w rzucaniu nożami. Pomaga w doglądaniu włości Soplicowa.

Podkomorzy: przybył na Litwę z centralnej Polski, ma posłuch wśród zubożałej szlachty zaściankowej, wielki patriota, jest szlachetnym, sprawiedliwym człowiekiem. Cieszy się powszechnym uznaniem. Ceniono jego mądre uwagi i korzystano z życiowego doświadczenia. Brał udział w konfederacji barskiej i powstaniu kościuszkowskim. Nienawidzi zaborców, do tego stopnia, że nie wychodzi z własnego obejścia, aby nie natknąć się na Moskala i go nie zabić. Nie lubi wpływów obcych, na rodzime zwyczaje, np.: naleciałości francuskich. Hołduje polskim tradycjom i obyczajom.

Cechy szlachty - pozytywne i negatywne

Pozytywne cechy szlachty: dba o polskie tradycje, kocha ojczyznę i stara się o nią walczyć. Przekazuje młodym wiedzę historyczną, dotyczącą kraju. Dba o zachowanie pamięci narodowej. Istotną sprawą jest pochodzenie szlacheckie i posiadany herb. W chwilach zagrożenia potrafi się jednoczyć, nie zważając na wewnętrzne spory. Słynie z gościnności, potrafi docenić prawdomówność i umie wybaczyć (Gerwazy, przebacza Jackowi Soplicy).

Negatywne cechy szlachty: słynie z zapalczywości, skłonna do bójek, bardzo rozwarstwiona wewnętrznie. Wielka przepaść w prawach, między bogatą i biedną szlachtą. Dochodzi swoich racji siłą. Skłonna do manipulacji i zemsty. Wykorzystuje chłopów. Autor pokazuje mało wad szlachty, skupia się bardziej na jej zaletach.

Życie codzienne szlachty:

Mickiewicz, dobrze zna obyczaje szlachty, bardzo dokładnie je opisuje. Ze szczegółami, możemy dowiedzieć się o przebiegu uczt szlacheckich Porządku, według którego sadzano gości przy stole, jak się zachowywano, o czym rozmawiano. Jakie potrawy podawano w trakcie uczty. Dowiadujemy się jak przebiegało życie w dworku szlacheckim, jak dbano o gospodarstwo. Czym zajmował się szlachcic, który miał swój majątek. Poznajemy również zabawy szlacheckie np.: tradycję polowania, grzybobranie, oraz stosunek szlachty do chłopów. Ukazuje jak spędzano wolny czas np.: w karczmie. Obraz ten, jest przez Mickiewicza wyidealizowany.

Patriotyczna postawa w "Panu Tadeuszu":

Akcja utworu dzieje się w trakcie działań Francji, przeciwko Rosji. Polacy liczą na to, że Napoleon pomoże im odzyskać niepodległość i uwolnić kraj od Moskali. Musiałby ze swoimi wojskami, przedostać się do Moskwy przez Litwę. Polacy chcąc odzyskać niepodległość, wznieśliby powstanie. Nadzieją napawa postać generała Dąbrowskiego, pojawiającego się na ślubie u Tadeusza i Zosi.

Mickiewicz pokazuje szlachtę jako warstwę społeczną, gotową do poświęceń dla dobra ojczyzny. Wielkich patriotów, ceniących swój kraj. Taką postawą, chce wśród czytelników wzmocnić przekonania do walki w słusznej sprawie. Ksiądz Robak, jest symbolem człowieka, walczącego za cenę życia, dla dobra Litwy. Mickiewicz docenia rolę emisariuszy, którzy narażając swoje życie przenosili wiadomości w różne zakątki kraju. Pokazuje też tradycję staropolską, w jej rozkwicie. Stara się przypomnieć ją, opisując uczty szlacheckie, polowania, tańce, spotkania szlacheckie, kontakty rodzinne. Wskazuje, jaką wartość ma poczucie solidarności narodowej w okupowanym kraju. Pamięć o tradycji polskiej, przestrzeganie obyczajów, a także nauka historii młodszego pokolenia, mogła uratować przed wynarodowieniem. Utwór powstał "ku pokrzepieniu serc Polaków", przed walką z zaborcami. Bohaterowie są zdecydowani na bitwę z wrogiem. Pokazana została metoda. Indywidualna działalność patriotyczna, np.: spiskowa, ale głównie walka zjednoczonych ze sobą ludzi.

Opisy przyrody w "Panu Tadeuszu".

Mickiewicz wiernie oddaje rzeczywisty obraz przyrody litewskiej. Opisuje ją bardzo plastycznie, tak, że możemy ją sobie bez wysiłku wyobrazić.

"I w lasach cisza. Ptaszek zbudzony nie śpiewa,

Otrząsnął pierze z rosy, tuli się do drzewa,

Głowę wciska w ramiona, oczy znowu mruży

I czeka słońca. Kędyś u brzegów kałuży

Klekce bocian; na kopach siedzą wrony zmokłe,

Rozdziawiwszy się ciągną gawędy rozwlokłe,

Obrzydłe gospodarzom jako wróżby słoty.

Gospodarze już dawno wyszli do roboty".

Krajobrazy wiejskie, poprzeplatane polami, łąkami. Opisuje puszczę litewską z najdrobniejszymi szczegółami. Przedstawia olbrzymie drzewa, połacie ziemi, obrośnięte mchem, pagórki pokryte wrzosem. W swojej epopei pokazuje wschody i zachody słońca, które wyznaczają godziny pracy chłopów. Poznajemy rośliny, jakie hodowano, kwiaty, zwierzęta. Zarówno te domowe, jak i dzikie żyjące w borze. Przyroda wyznacza ludziom rytm życia, pomaga w trudnych sytuacjach ( burza i ulewny deszcz, który spadł po walce z Moskalami, niszczy drogi komunikacji. Wieść o bitwie nie jest przekazana dalej). Mickiewicz ukazuje ja z wielkim wzruszeniem. Dla niego przyroda ma cechy ludzkie. Ukazuje wszystkie jej barwy, grającego światła pomiędzy konarami, barwę i kształty obłoków.