Renesans jest nazywany epoką odrodzenia nauki i sztuki. Kluczową rolę w rozwoju nowych prądów odegrały Włochy. Wynikało to z dynamicznego rozkwitu włoskich miast, w których pojawili się bogaci mecenasi wspierający artystów. Głównym ośrodkiem sztuki była początkowo Florencja, co wiązało się z działalnością rodu Medyceuszy. W późniejszym czasie rozwinęły się także inne ośrodki kulturalne, m.in. w Wenecji czy Mediolanie. Najważniejszym stał się Rzym, gdzie ogromne środki na rozbudowę miasta zapewniał papież. Dzięki rozkwitowi gospodarczemu mogła się narodzić nowa kultura wraz z nową estetyką. Artyści renesansowi byli twórcami ciekawymi świata, o bardzo szerokich zainteresowaniach. Zajmowali się malarstwem, rzeźbą, architekturą, nierzadko również filozofią czy poezją.

Głównym źródłem inspiracji XVIwiecznych mistrzów stała się kultura antyku. Wyrazem fascynacji starożytnością są hasła imitatio antiquorum (naśladowanie starożytnych) oraz ad fontes! (do źródeł). Renesansowi twórcy nawiązywali do dzieł starożytnych oraz powracali do wypracowanych przez nich form. Bardzo chętnie sięgali po kostium antyczny, czerpali z bogactwa mitologicznych motywów, wątków i postaci oraz wzorowali się na starożytnych kanonach piękna, poszukując harmonii, prostoty i równowagi.

Ważnym tematem renesansowej sztuki była natura postrzegana jako doskonały kosmiczny mechanizm. Artyści bardzo wnikliwie ją obserwowali. Aby pogłębić swoją wiedzę o świecie przyrody, studiowali anatomię, mechanikę ruchu, badali proporcje oraz wykonywali rozliczne eksperymenty. Zbierali rośliny, szkicowali zwierzęta, z uwagą oglądali ludzkie ciało, zwracając uwagę na każdy detal. Zgodnie z ideą renesansowego humanizmu za najdoskonalszy twór natury uznawali człowieka. Sztuka renesansu jest wyrazem afirmacji ludzkiego ciała i jego piękna.

Idee humanizmu zainspirowały twórców renesansu do rozwijania świeckich gatunków malarskich. Artyści odrodzenia chętnie tworzyli akty i doskonalili sztukę portretu. Upowszechnili malarstwo rodzajowe i pejzażowe. Przeprowadzali także doświadczenia z tworzywem malarskim – m.in. udoskonalali farby olejne i eksperymentowali z techniką fresku.

Przejawem skupienia na człowieku i jego potrzebach jest również nowa społeczna pozycja twórców. „Choć renesans jako ruch artystyczny odznacza się wielką jednolitością, każdy twórca wyrażał w nim własną osobowość w sposób dotąd niespotykany. Dlatego też na historię sztuki tego okresu składają się przede wszystkim dzieje wielkich ówczesnych indywidualności” [Michaił Ałpatow, Historia sztuki, t. 3: Renesans i barok, Warszawa 1968, s. 44]. Za największych twórców epoki uznaje się Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Sandro Botticellego oraz Rafaela Santi.



Na podstawie przeczytanego tekstu napisz cztery cechy charakterystyczne dla dzieł mistrzów włoskiego renesansu.

Jak rozumiesz słowa Terencjusza, greckiego pisarza, uznawane za jedno z haseł renesansu „Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce”