Jak w dziełach artystów odzwierciedla się epoka, w której powstały? Rozważ
problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanego fragmentu III części
Dziadów, całości dramatu Adama Mickiewicza oraz do wybranego tekstu kultury.
Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.
SCENA VII
SALON WARSZAWSKI
Kilku wielkich urzędników, kilku wielkich LITERATÓW, kilka DAM wielkiego tonu, kilku
JENERAŁÓW i sztabsoficerów sztabsoficerów; wszyscy incognito piją herbatę przy stoliku. – Bliżej
drzwi kilku MŁODYCH LUDZI i dwóch STARYCH POLAKÓW. Stojący rozmawiają z żywością.
– Towarzystwo stolikowe mówi po francusku, przy drzwiach po polsku.
P r z y d r z w i a ch
ZENON NIEMOJEWSKI
do Adolfa
To i u was na Litwie toż samo się dzieje?
ADOLF
Ach, u nas gorzej jeszcze, u nas krew się leje!
NIEMOJEWSKI
Krew?
Próbny egzamin maturalny z języka polskiego ● Poziom podstawowy
8 2021 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
ADOLF
Nie na polu bitwy, lecz pod ręką kata,
Nie od miecza, lecz tylko od pałki i bata.
(rozmawiają ciszej)
P r z y s t o l i k u […]
D a m a II
Odtąd jak Nowosilcow wyjechał z Warszawy,
Nikt nie umie gustownie urządzić zabawy:
Nie widziałam pięknego balu ani razu.
On umiał ugrupować bal na kształt obrazu.
(Słychać między mężczyznami śmiech)
DAMA I
Śmiejcie się, Państwo, mówcie, co się wam podoba,
A była to potrzebna w Warszawie osoba.
P r z y d r z w i a ch
JEDEN Z MŁODYCH
Cichowski uwolniony?
ADOLF
Ja znam Cichowskiego.
Właśnie byłem, chciałem się dowiedzieć od niego,
Żeby między naszymi na Litwie rozgłosić.
ZENON NIEMOJEWSKI
My powinniśmy z sobą łączyć się i znosić;
Inaczej, rozdzieleni, wszyscy zginiem marnie.
gadają ciszej […]
MŁODA DAMA
oddzielając się od grupy młodszej, ode drzwi, do stolika
A to jest rzecz okropna – słuchajcie, Panowie!
do Adolfa
Niech Pan tym Ichmościom o Cichowskim powie.
OFICER WYŻSZY
Cichowski wypuszczony?
Próbny egzamin maturalny z języka polskiego ● Poziom podstawowy
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 2021 9
HRABIA
Przesiedział lat tyle
W więzieniu –
SZAMBELAN
Ja myśliłem, że leżał w mogile.
do siebie
O takich rzeczach słuchać nie bardzo bezpiecznie
A wyjść w środku powieści byłoby niegrzecznie.
(wychodzi)
HRABIA
Wypuszczony? – to dziwna.
ADOLF
Nie znaleźli winy.
MISTRZ CEREMONII
Któż tu mówi o winach; – są inne przyczyny –
Kto długo był w więzieniu, widział, słyszał wiele –
A rząd ma swe widoki, ma głębokie cele,
Które musi ukrywać. – To jest rzecz rządowa –
Tajniki polityczne – myśl gabinetowa.
To się tak wszędzie dzieje – są tajniki stanu –
Ale Pan z Litwy, – a! a! – to jest dziwno Panu.
Panowie na wsi, to tak chcecie o cesarstwie
Wiedzieć wszystko, jak gdyby o swym gospodarstwie.
uśmiecha się […]
PANNA
do Adolfa
Niech Pan opowie, – to rzecz ważna, narodowa.
STARY POLAK
Znałem starych Cichowskich, uczciwa rodzina;
Oni są z Galicyi. Słyszałem, że syna
Wzięli i zamorzyli: – mój krewny daleki!
Nie widziałem go dawno, – o ludzie! o wieki!
Trzy pokolenia przeszły, jak nas przemoc dręczy:
Męczyła ojców naszych, – dzieci, wnuków męczy! […]