K. K. Baczyński, Elegia o …(chłopcu polskim)
Oddzielili cię, syneczku, od snów, co jak motyl drżą,
haftowali ci, syneczku, smutne oczy rudą krwią,
malowali krajobrazy w żółte ściegi pożóg,
wyszywali wisielcami drzew płynące morze.
Wyuczyli cię, syneczku, ziemi twej na pamięć
gdyś jej ścieżki powycinał żelaznymi łzami.
Odchowali cię w ciemności, odkarmili bochnem trwóg,
przemierzyłeś po omacku najwstydliwsze z ludzkich dróg.
I wyszedłeś, jasny synku, z czarną bronią w noc,
i poczułeś, jak się jeży w dźwięku minut — zło.
Zanim padłeś, jeszcze ziemię przeżegnałeś ręką.
Czy to była kula, synku, czy to serce pękło?
Polecenia do pracy samodzielnej :
W tytule wiersza jest zapewne dla Ciebie nieznane słowo - elegia. Odszukaj je w dostępnych słownikach, zapisz w zeszycie wraz z wyjaśnieniem
Jak rozumiesz tytuł wiersza? Jak można powiązać go z elegią? Jak tytuł zapowiada treść wiersza? Dlaczego taki zapis, jak można go odczytać – trzykropek i zapis w nawiasie, występujący epitet?
Analiza utworu – przemyśl i zapisz odpowiedzi w zeszycie
Kto jest podmiotem lirycznym? (kim jest osoba mówiąca i co o tym świadczy?)
Co przeżywa, co czuje podmiot liryczny?
Kto jest adresatem utworu? Do kogo zwraca się podmiot?
O jakiej rzeczywistości historycznej mówi podmiot? (spróbuj określić w przybliżeniu czas i miejsce wypowiedzi podmiotu)
Jaki jest nastrój wiersza? Co go wywołuje?
W utworze pojawiają się słowa-symbole : noc, jasność, krzyż - wyjaśnij, jak można je zrozumieć?
Jakie jest przesłanie wiersza? – określ jego tematykę, czyli ogólnie o czym jest
Wyszukaj środki poetyckie występujące w wierszu i określ ich funkcję (co dzięki nim osiągnął poeta, w jakim celu ich użył?)
środek poetycki
przykłady
funkcja
apostrofa
zdrobnienie
porównanie
metafora (przenośnia)
animizacja (ożywienie)
epitet
pytanie retoryczne
anafora (powtórzenie)
• Określ budowę wiersza – liczba zwrotek i wersów, długość wersów (liczba sylab w wersie), układ i rodzaj rymów.
Poeta zastosował rymy do przeplatane: krajem-umierają; morza rozdrożach. Wersy liczą po 9 sylab. Dzięki tak regularnej budowie wiersz ma wyrazisty, powolny rytm .