W drugiej połowie XVII wieku nastąpił rozkwit epoki oświecenia w Europie. W tamtym czasie najwybitniejszym biskupem warmińskim był Ignacy Krasincki autor fraszek , bajek i poematów . Rozwinęło się pisarstwo polityczne ,było ono reprezentowane głównie przez Hugona Kołłątaja i Stanisława Staszica. Wytykali oni wady Rzeczpospolitej a zazwyczaj wolną elekcję i zasadę liberum veto . Głosili , że należy ograniczyć przywileje , i mieszkanom i chłopom dać większę prawa .
