Odpowiedź:
Funkcja terapeutyczna i wychowawcza dzieła literackiego
Funkcjonowanie terapeutyczne i wychowawcze dzieła literackiego dokonuje się
poprzez ściśle określoną kierunkowość działania. Funkcja terapeutyczna polega na kierunkowym, tj. leczniczym, oddziaływanie utworu literackiego na różnorodne sfery życia
duchowego odbiorców, a więc emocjonalnego, religijnego, świadomościowego, stanu
psychicznego, cech osobowościowych. Natomiast funkcja wychowawcza obejmuje kierunkowe, tj. formujące młodych, oddziaływanie utworu literackiego na moralność
i wrażliwość estetyczną czytelników oraz różnorodne sfery ich życia społecznego,
przedstawiając im określony sposób postrzegania wartości etycznych, kulturowych
i światopoglądowych. Oczywiście realizują się one, choć w różnym zakresie, w ścisłym
powiązaniu z funkcją estetyczną (przeżycie estetyczne) i funkcją poznawczą (postrzeganie rzeczywistości) dzieła literackiego (Rosner K., 1970, s. 5).
U podstaw przeprowadzonych poniżej analiz leży przeświadczenie, że specyficznie
rozumiana wartość terapeutyczna dzieła literackiego (Trzynadlowski J., 1990, s. 52-53),
jest jego istotną cechą, a więc, że dzieło jej pozbawione nie bywa oceniane jako pełnowartościowy utwór biblioterapeutyczny. Wydaje się bowiem, że jeśli funkcję terapeutyczną uznamy za naczelną lub za jedną z dwu istotnych funkcji utworów biblioterapeutycznych, to funkcje te mogą być przydatne dla wyodrębnienia takich utworów spośród
pozostałych dzieł literackich. Teza ta - w rozmaitych wersjach - występuje dość powszechnie we współczesnej krytyce literatury biblioterapeutycznej („Biblioterapeuta”,
1998-). Literatura ta daje się wówczas określić jako swoisty rodzaj materiału terapeutycznego, którego odrębność ugruntowana jest na odmienności swoistego sposobu oddziaływania na odbiorcę (wgląd, katharsis).
Celem artykułu jest więc próba odpowiedzi na dwa pytania: 1) o własności dzieła
literackiego przenoszącego wartości terapeutyczne i wychowawcze; 2) metodę badań
funkcji terapeutycznej i funkcji wychowawczej dzieła literackiego; albowiem niewątpliwie sposób ich oddziaływania jest w sztuce literackiej odrębny i własny
Wyjaśnienie:
