Odpowiedź :
Odpowiedź:
Insurekcja kościuszkowska stanęła w obronie Rzeczpospolitej po dwóch rozbiorach z lat 1772 i 1793. Ostatecznie powstanie wybuchło 24 marca 1794 r., trwało osiem miesięcy, a jego skutki były tragiczne – doprowadziły do upadku Rzeczpospolitej.0
Wyjaśnienie:
23 września 1793 r. – to data jednego z gorszych wydarzeń w historii Polski. Tego dnia w Grodnie dokonano drugiego rozbioru Polski. Razem z pierwszym rozbiorem z 1772 r. Rzeczpospolita utraciła łącznie ponad 518000 km2.
Już w 1792 r. w kraju podjęto działania, które miały na celu wywołanie ogólnonarodowego powstania przeciwko Rosjanom. Liczono na sojusz z Francją, który jednak nie doszedł do skutku. W kraju pogarszała się sytuacja gospodarcza. Coraz więcej spisków antyrosyjskich zawiązywali wojskowi, którym groziła utrata wynagrodzenia, albo wcielenie do wojsk rosyjskich.
21 lutego 1794 r., rozpoczęto redukcję polskiego wojska z 50000 do 15000. W ramach sprzeciwu przeciwko tej decyzji 12 marca generał Antoni Madaliński, dowodzący brygadą kawalerii narodowej wyprowadził swój oddział z Ostrołęki w okolice Krakowa, gdzie przebywał Tadeusz Kościuszko, wyznaczony na dyktatora powstania.
24 marca na rynku Krakowskim ogłoszony został akt insurekcji, skierowanej do mieszkańców – obywateli. Generał Kościuszko zobowiązał się w nim od obrony całości granic kraju i jego niepodległości. Tego samego dnia oddziały dyktatora ruszyły z Krakowa w kierunku Kielc. Jest to oficjalna data wybuchu insurekcji kościuszkowskiej.
Przebieg powstania kościuszkowskiego – wojna z Rosją
Już wkrótce powstańcy odnieśli swoje pierwsze zwycięstwo. 4 kwietnia odbyła się bitwa pod Racławicami, w której po polskiej stronie udział wzięło 4000 żołnierzy i 2000 kosynierów. Kosynierzy stanowili nową formację wojskową, powołaną przez Kościuszkę. Ich główną bronią były odpowiednio przekształcone kosy rolnicze. Znaczenie militarne samej bitwy było niewielkie, dużo ważniejsze było odniesione zwycięstwo moralne, a kosynierzy stali się jednym z symboli powstania.
16 kwietnia w Szawlach na Żmudzi wybuchło powstanie na Litwie. Z tą samą datą ogłoszono powstanie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Był to swojego rodzaju akt niepodległości Litwy, gdyż konstytucja 3 maja znosiła odrębność państwową Korony i Księstwa, co stanowiło formalne zerwanie unii polsko-litewskiej.
17 kwietnia wybuchła, zakończona zwycięstwem, insurekcja warszawska. Podczas walk w stolicy rozbito rosyjski garnizon i zdobyto ambasadę. Postacią szczególnie zasłużoną podczas walk został szewc Jan Kiliński. Podobnie jak Bartosz Głowacki – chłop, który wsławił się w bitwie pod Racławicami – jest on przykładem tego, że w wojsku powstańczym ważniejsze od urodzenia były odniesione zasługi.
Polecane książki o Powstaniu Kościuszkowskim - sprawdź
7 maja w Połańcu został ogłoszony przez Tadeusza Kościuszkę uniwersał, który regulował dotychczasowe postanowienia naczelnika wobec chłopów. Uniwersał połaniecki przyznawał chłopom pańszczyźnianym ograniczoną wolność osobistą. Jego celem było zachęcenie ich do wstępowania w szeregi wojsk powstańczych oraz zalegalizowanie funkcjonowania oddziałów Kosynierów.
Przebieg powstania kościuszkowskiego – upadek i skutki powstania kościuszkowskiego
16 maja Fryderyk Wilhelm II, król pruski ogłosił, że przystępuje on do walki z powstaniem. Skutki tej decyzji były dla Polaków znaczące – konieczność zmagania się z dwoma przeciwnikami stanowiła duże wyzwanie.

Przebieg powstania Kosciuszkowskiego wraz z opisem wybuchu, skutków i najważniejszych bitew - fot. domena publiczna
Już 6 czerwca powstańcy zmierzyli się z połączonymi armiami rosyjsko-pruskimi pod Szczekocinami. Wynikiem bitwy była śmierć ok. 2000 polskich żołnierzy i wycofanie się oddziałów Kościuszki w stronę Warszawy. Dwa dni później oddziały generała Józefa Zajączka zostały pokonane w bitwie pod Chełmem.
30 czerwca na terenach województw krakowskiego, lubelskiego i sandomierskiego pojawiły się wojska austriackie, które wkrótce zajęły Lublin. Między 13 lipca a 6 września wojska rosyjsko-pruskie oblegały stolicę. Atakujący odnieśli poważne straty - wojska pruskie straciły prawie połowę swoich ludzi.
19 września Rosjanie odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Terespolem. Z kolei 10 października odbyła się bitwa pod Maciejowicami. Straty tej bitwy to ok. 4000 po stronie polskiej (z 6000 biorących udział) i 2300 po stronie rosyjskiej (z 12000). Do niewoli dostał się ranny Tadeusz Kościuszko.
W miejsce Kościuszki Naczelnikiem Powstania powołano Tomasza Wawrzeckiego. Jednak rozmiar poniesionych dotychczas strat oznaczał zbliżającą się porażkę insurekcji. Na początku listopada Rosjanie zdobyli Warszawę. 16 listopada Tomasz Wawrzecki rozwiązał oddziały powstańcze i skapitulował przed generałem Fiodorem Denisowem.
Jakie były najważniejsze skutki powstania kościuszkowskiego? Wystarczy wymienić chociażby:
III rozbiór Polski – oficjalnie nastąpił w 1795 r., ale wszystkie decyzje podjęto w trakcie powstania; Polska zniknęła z map Europy na 123 lata,
wywóz powstańców na Sybir lub wcielanie ich przemocą do armii rosyjskiej,
w trakcie insurekcji doszło do ostatecznego zerwania unii polsko-litewskiej
znaczny udział chłopów w powstaniu doprowadził do rozwoju świadomości narodowej wśród niższych warstw społeczeństwa.
Autor: Aleksandra Drążek-Szychta
Bibliografia:
Augustyniak U., Historia Polski 1572 – 1795, PWN, Warszawa 2008,
Gmitruk J., Skoczek T., Insurekcja kościuszkowska i jej naczelnik w legendzie, historiografii i sztuce, Wydawnictwo Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego i Muzeum Niepodległości, Warszawa 2017
Szyndler B., Powstanie kościuszkowskie 1794, Ancher, Warszawa 1994
Polecane książki historyczne
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Oceń
Dla 90,8% czytelników artykuł okazał się być pomocny
Najciekawsze tematy na Kronikach Dziejów

Ci papieże z pewnością nie zasługiwali na to, aby być następcami św. Piotra

Żona Mieszka II podobno była odpowiedzialna za wywiezienie z Polski korony królewskiej

Oficjalnie idealna, jednak od wewnątrz brytyjska rodzina królewska pełna jest miłosnych skandali

Tych 10 bitew zaważyło na historii naszego państwa

Osoba Jane Toppan jest dowodem na to, że i wśród kobiet możemy odnaleźć seryjnych zabójców

Te starożytne cywilizacje istniały już kilka tysięcy lat przed naszą erą

W starciu z używającymi broni chemicznej najeźdźcami z Mongolii Polacy nie mieli szans

Zwyczaje higieniczne mieszkańców Wersalu były dość osobliwe
powstania niepodległościowe powstanie kościuszkowskie powstania historia Polski XVIII wiek nowożytność przebieg ważnych wydarzeń historycznych zabory porażki

Wojna w obronie Konstytucji 3 maja – przyczyny, przebieg działań, skutek

Przyczyny powstania wielkopolskiego. Wyjaśniamy, co skłoniło Polaków do walki

Uniwersał połaniecki – treść, postanowienia, znaczenie, realizacja

Bitwa pod Racławicami – przebieg, znaczenie, następstwa polityczne

Powstanie kościuszkowskie - geneza, przebieg, bitwy, upadek

Rzeź Pragi - przyczyny, przebieg, znaczenie, straty, skutki

Bitwa pod Maciejowicami - ostatnie starcie generała Tadeusza Kościuszki

Wybuch powstania styczniowego – polski zryw narodowy przeciwko Imperium Rosyjskiemu

Wybuch, przebieg, znaczenie i skutki powstania kościuszkowskiego

Przyczyny powstania kościuszkowskiego. Dlaczego powstanie musiało wybuchnąć?

Wybuch, przebieg, znaczenie i skutki powstania styczniowego

Przywódcy powstania listopadowego – lista najbardziej znanych
NIE MUWISZ CZYTAC WYJASNIENIA
