Wskaż okoliczności kształtowania się monarchii stanowej w Europie.

Anglia. Tutaj najwcześniej doszło do ograniczenia rządów królewskich i zdobycia wpływu na władzę przez szersze grupy społeczeństwa. Kształtowanie się monarchii stanowej w Anglii trwało przez cały XIII i połowę XIV wieku.

Początki walki o wpływy polityczne miały miejsce za panowania Jana bez Ziemi. Powodem konfliktu były liczne podatki nakładane wbrew przywilejom uzyskanym wcześniej przez stany. Papież Innocenty III, na prośbę duchowieństwa angielskiego o pomoc, rzucił na króla klątwę. Jan bez Ziemi, ratując swoją pozycję, uznał się za lennika papieskiego i zobowiązał się do płacenia stolicy apostolskiej corocznej daniny. Stało się to źródłem nowych protestów w Anglii. Sytuację pogarszały niepowodzenia w wojnie z królem Francji. Doszło do wybuchu powstania przeciw królowi. Opór był na tyle silny, że Jan bez Ziemi musiał podpisać w 1215 roku przywilej pod nazwą: Wielka Karta Swobód.

Parlament angielski

Parlament angielski powstał w wyniku połączenia wielkiej rady baronów z delegatami hrabstw (rycerzy) i miast. Stało się to w 1265 roku. Szymon de Montfort zaprosił na zgromadzenie 5 hrabiów, 18 baronów i po dwu reprezentantów hrabstw i miast. Funkcje parlamentu początkowo były małe – reprezentanci doradzali królowi, udzielali informacji, składali petycje. W XIV wieku aktywność parlamentu rosła. Utrwalił się również podział na dwie izby: Izbę Lordów i Izbę Gmin.

Integracja Francji pod rządami Kapetyngów

W ciągu X w. państwo zachodniofrankijske pogrążało się w coraz głębszym rozdrobnieniu feudalnym. Na jego obszarze powstało blisko 50 obszarów senioralnych o daleko idącej samodzielności. Na domiar złego zmarł ostatni przedstawiciel dynastii Karolingów. W tej sytuacji seniorowie francuscy dokonali obsady tronu, wybierając na króla Hugona Kapeta – dotychczasowego hrabiego Paryża i Orleanu.

Centralizacja państwa i powołanie Stanów Generalnych

Jednoczeniu ziem francuskich towarzyszył proces umacniania władzy królewskiej. Na tym polu ogromną rolę odegrali tak zwani legiści, czyli znawcy prawa. Z zasad prawa rzymskiego wyprowadzili oni teorię suwerenności monarchii francuskiej.

W aspekcie zewnętrznym interpretowali ją jako niezależność od wszelkiej władzy zewnętrznej, a więc również cesarskiej i papieskiej. Aspekt wewnętrzny wyrażał się w maksymie Król jest suwerenem lennym swego królestwa, w świetle której władca mógł pociągać do świadczeń na rzecz monarchii wszystkich swoich poddanych, a nie tylko bezpośrednich wasali. Oznaczało to przełamanie obowiązującej do tej pory zasady: wasal mego wasala nie jest moim wasalem.

Legiści również przyczynili się do powstania centralnych organów władzy. Proces ich formowania trwał przez cały XIII w. W jego rezultacie wykształcił się system dygnitarzy korony, wśród których najważniejszą rolę pełnił kierujący kancelarią królewską kanclerz oraz sprawujący dowództwo wojskowe konetabl. Organem doradczym była Rada królewska, a parlament paryski, który składał się z powołanych przez króla zawodowych sędziów, działał jako królewski organ władzy sądowniczej.