1 Podmiot liryczny wciąż ubolewa nad stratą córki Urszulki. Wspomina o złej sile, czyli o negatywnych emocjach, które mu towarzyszą.
2 Jan Kochanowski - poeta, ojciec
3 córka Urszula
4 Podmiot liryczny zastanawia się, czy pobożność może kogokolwiek uchronić przed śmiercią i cierpieniem. Pytania retoryczne : „Kogo kiedy pobożność jego ratowała? Kogo dobroć przypadku złego uchowała?”.
Podmiot liryczny uważa że bez względu na to jaką człowiek posiada wiedzę i mądrość w obliczu cierpienia jest bezbronny. Ludzie ukazani są jako ci , którzy zwracają uwagę na błahe sprawy i w rzeczywistości nie potrafią uchronić się przed tym co nieuniknione.
5 Epitety – nieznajomy (wróg), ludzkie (rzeczy), boże (tajemnice), śmiertelnej (źrzenice), (wzrok) tępy, (sny) lekkie, płoche.
metafory: "Wspinamy się do nieba, boże tajemnice upatrując", "... wzrok śmiertelnej źrenice Tępy na to!"
apostrofy: "Żałości!"
przerzutnie:" Boże tajemnice
Upatrując, ale wzrok śmiertelnej źrenice
Tępy na to;", "Owa już oboje
Mam stracić..."
wykrzyknienia: "Fraszka cnota", "Fraszka kto się przypatrzy, fraszka z każdej strony"
pytania retoryczne: "Kogo kiedy pobożność jego ratowała? Kogo dobroć przypadku złego uchowała?"
omówienie: "Nieznajomy wróg jakiś"
6. W ostatnich wersach podmiot liryczny kończy ogólnoludzkie filozoficzne rozważania. Nadaje im osobisty kontekst, mówi, że jego gorzka wizja świata zrodziła się z żałoby – „Żałości, co mi czynisz?”. Zdaje sobie sprawę, że z powodu przeżywanych emocji, opisywany obraz nie musi być do końca prawdziwy. Wiersz okazuje się być opowieścią o niesprawiedliwości losu i o tym, co potrafi zrobić z człowiekiem cierpienie.
7 Tren XI to apogeum kryzysu poety, który pod wpływem nieszczęścia zwątpił w wyznawaną do tej pory filozofię życiową.
