Literatura ma duży wpływ na kształtowanie osobowości zwykłych ludzi a także bohaterów literackich. Obdarzony wyobraźnią czytelnik często przeżycia bohaterów łączy ze swoim życiem, wyciąga wnioski, nierzadko zmieniając swój pogląd na świat i otaczającą go rzeczywistość. Utwory literackie mają różny w pływ na człowieka.
Literatura stała się przekleństwem dla Gustawa, bohatera „Dziadów cz. IV“ Adama Mickiewicza.
Bohater postrzegał świat przez pryzmat książek, które czytał, takie jak „Nowa Heloiza“ Rousseu czy „Cierpienia młodego Wertera“ Goethego. Ukształtowały one jego wrażliwość i wiarę w istnienie miłości doskonałej, opartej na pokrewieństwie dusz. Szukał idealnej kochanki, jednak jego marzenia w zderzeniu z rzeczywistością okazały się płonne. Po rozstaniu z Marylą nie był w stanie żyć dalej - popełnił samobójstwo.
„Książki zbójeckie“ jak je nazywał uwrażliwiły go na świat, przez co bardziej przeżywał swoją niespełnioną miłość.
Kolejną postacią, na którą wywarły ogromny wpływ czytywane dzieła jest Don Kichot tytułowy bohater powieści Miguela de Cervantesa Saavedry.
Czytanie było jego wielką pasją, na którą gotowy był sprzedać jedyny kawałek odziedziczonej po przodkach ziemi. Lektura rycerskich romansów wywarła wpływ na jego sposób postrzegania świata do tego stopnia, że postanowił być podobnym do bohaterów czytanych dzieł, wierząc, że istnieją na prawdę, a którzy odbiegali od realiów otaczającej go rzeczywistości. Chciał być jak rycerze Okrągłego Stołu, bronić wdowy, sieroty i dziewice dlatego pozostawił dom, aby wyruszyć w podróż pełną przygód i niebezpieczeństw.
Wiersz, powieść może dawać wewnętrzny spokój, poczucie izolacji od świata. Czytając przeżywamy przygody bohaterów, uczymy się wrażliwości, dzielimy z nimi troski, radości, smutki i cierpienie. Potrafimy całkowicie oderwać się od rzeczywistości, bo jak mawiał Umberto Eco „ Kto czyta książki, ten żyje podwójnie”.
Przedstawione przykłady pokazują, że literatura miała duży wpływ na bohaterów literackich. Daje ona też ukojenie, zwykłemu człowiekowi, który może choć na chwilę oderwać się od szarej rzeczywistości.