Artysta poprzez dzieła wyraża swoją tożsamość, wpływając jednocześnie na kształtowanie tożsamości innych. Są oni szczególnie zobowiązani do zabierania głosu w ważnych dla narodu oraz aktualnych politycznie i społecznie sprawach. Artysta powinien więc włączać się w proces kształtowania postaw obywatelskich.
Dobro ojczyzny miał na uwadze Jan Kochanowski, który wyrażał to w swojej twórczości.
O powinnościach obywatelskich poeta mówi w Pieśni V (Pieśń o spustoszeniu Podola). Poeta zwraca się do rodaków, szczególnie szlachty, aby upomnieć ich i dać wskazówki postępowania.
Pokonanie przez koczowniczy lud, zwany w wierszu „zbójcami” i „psami bisurmańskimi”, powinno zostać uznane przez Polaków za hańbę, którą trzeba zmyć krwią. Najpierw jednak Polacy powinni przyczynić się do wzmocnienia sił zbrojnych państwa dlatego nawołuje: „Skujmy talerze na talery, skujmy,/ A żołnierzowi pieniądze gotujmy.“ Muszą wyzbyć się egoizmu, być gotowymi do walki, poświęcić dla ojczyzny.
Poeta namawia też rodaków, by wyciągali wnioski z niepowodzeń i nie byli głupcami.
Losy państwa leżą w rękach rządzących, więc poeta zwraca się do nich w Pieśni XIV: „Wy, którzy Pospolitą Rzeczą władacie”. Wzywa ich do odpowiedzialności za państwo, aby wyzbyli się egoizmu, aby byli sprawiedliwi i odpowiedzialni, nie kierowali się własnym dobrem, wszystkich traktowali równo, niezależnie od pochodzenia. Ponadto mają pamiętać, że nie są bezkarni, bo mają nad sobą Boga.
Z kolei Juliusz Słowacki w utworze „Testament mój“, wierzył, że jego dzieła mają moc przemieniania zwykłych ludzi w istoty podobne do aniołów, pełne szlachetności, walczące o szczytne idee. Chciał, by jego poezja była wezwaniem do odrzucenia postawy rozpaczy i bezradności, i podjęcia walki o odzyskanie przez Polskę niepodległości: „A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei,/ Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec...“
Nie tylko poeci zaangażowani byli w życie społeczne państwa, ale również kino. Tak było na przykład w nurcie polskiego kina moralnego niepokoju, które reprezentują tacy twórcy jak: Wajda, Zanussi czy Kieślowski. Kino miało być komentarzem do rzeczywistości historycznej i wpływać na postawy moralne widzów, kształtować ich poczucie patriotyzmu oraz odpowiedzialności, demaskować nieuczciwość systemu. Taki wydźwięk ma np. film w reż. Andrzeja Wajdy „Człowiek z marmuru“.
Artyści powinni angażować się w bieżące sprawy polityczne i społeczne, ponieważ są, jak inni ludzie, obywatelami swego państwa i przynależą do społeczeństwa. Ich dzieła powinny wskazywać właściwe postawy moralne i kształtować poczucie obowiązku społecznego.
