1. Unia polsko-węgierska
● Ludwik Węgierski. Kazimierz Wielki był ostatnim królem Polski z rodu Piastów – nie miał syna, który mógłby po nim objąć tron (władzę mogli dziedziczyć tylko męscy potomkowie). Dlatego po śmierci Kazimierza w 1370 r. królem Polski został król Węgier z dynastii andegaweńskiej, Ludwik, w Polsce nazywany Ludwikiem Węgierskim. Ludwik był siostrzeńcem Kazimierza Wielkiego (jego matka Elżbieta była siostrą Kazimierza Wielkiego, córką Władysława Łokietka). W ten sposób Polskę i Węgry połączyła unia personalna (osobne państwa połączone poprzez panowanie jednego władcy). Ludwik poświęcał Polsce mniej uwagi niż Węgrom, rzadko przyjeżdżał do Krakowa i rządy w Polsce sprawowała w jego imieniu Elżbieta.
● Przywilej koszycki. Ludwik również nie miał syna, więc czynił starania, aby na tronie mogła zasiąść jego córka. Uzyskał na to zgodę w zmian za wydany w 1374 r. w Koszycach przywilej dla stanu szlacheckiego, zmniejszający podatek płacony przez szlachtę (z 12 do 2 groszy z łanu chłopskiego). Tzw. przywilej koszycki był pierwszym w Polsce przywilejem generalnym, który dopuszczał szlachtę polską do udziału w rządzeniu państwem i stał się podstawą, na której rozwinęła się w późniejszych latach demokracja szlachecka.
● Jadwiga królem Polski. Po śmierci Ludwika i dwóch latach negocjacji z dworem węgierskim, córka Ludwika Jadwiga w 1384 r. została koronowana na króla (a nie królową) Polski.
Unia polsko-litewska
● Litwa. Granicząca z Polską Litwa była ostatnim pogańskim państwem w Europie. Na przełomie XIII i XIV w. książę Giedymin (założyciel dynastii Giedyminowiczów) przekształcił państwo w Wielkie Księstwo Litewskie. Kolejni książęta przyłączyli do Litwy kilka księstw ruskich z Kijowem, wyzwalając je spod panowania Złotej Ordy (państwo tatarskie na wschodzie Europy). Mimo to pod koniec XIV w. Litwa była państwem słabym wewnętrznie, ze słabą gospodarką, ciągle niepokojona przez Krzyżaków, którzy pod pozorem krzewienia wiary chrześcijańskiej najeżdżali i łupili ziemie litewskie.
● Unia. W tej sytuacji unia z potężnym państwem polskim była dla Litwy bardzo korzystna; przymierze z Litwą było też bardzo korzystne dla Polski:
– siły obu państw łączyły się w walce ze wspólnym wrogiem – Krzyżakami,
– kończył się konflikt Polski i Litwy o Ruś Halicką i Włodzimierską,
– dla Litwy chrzest w obrządku rzymskim oznaczał przyjęcie do świata Europy Zachodniej,
– Polsce chrzest Litwy przynosił chwałę kraju, który nawrócił ostatnie pogańskie państwo w Europie.
● Małżeństwo Jadwigi i Jagiełły. To były powody, dla których postanowiono o zawarciu politycznie korzystnego małżeństwa Jadwigi i księcia litewskiego Jagiełły z rodu Giedyminowiczów. W 1385 r. w Krewie został podpisany akt, w którym Jagiełło zobowiązał się przyjąć chrzest i przyłączyć Litwę do Polski. Jagiełło przyjechał do Krakowa w 1386 r. Na chrzcie przyjął imię Władysław, zawarł małżeństwo z Jadwigą i został koronowany na króla Polski.
Dzięki unii polsko-litewskiej na wschodzie Europy powstała nowa potęga polityczna
i trwale zmienił się układ sił politycznych.
