Przyczyny konfliktu Rzeczypospolitej z Moskwą:
- Ingerencje Carstwa Rosyjskiego w konflikt Rzeczpospolitej z Kozakami w XVII w., czemu sprzyjała wewnętrzna słabość polsko-litewskiego państwa.
- Kryzys państwa moskiewskiego w okresie Wielkiej Smuty i chęć wykorzystania go przez Zygmunta III Wazę oraz magnaterię.
- Rywalizacja o tereny przygraniczne - ziemię czernihowską, smoleńską i siewierską.
Przebieg wojen Rzeczypospolitej z Moskwą:
a) Wojna w latach 1609-1619
• Zygmunt III Waza zaatakował państwo moskiewskie. Na czele wojsk stanął hetman Stefan Żółkiewski.
• W 1610 r. podpisano porozumienie pomiędzy władcą Rzeczypospolitej a częścią bojarów. Ustalono, że po zwycięstwie na czele państwa moskiewskiego stanie Władysław Waza, który przyjmie prawosławie i zagwarantuje integralność państwa moskiewskiego. Nie zezwolono jednak na unię z państwem polsko-litewskim.
• 4 VII 1610 r. w bitwie pod Kłuszynem oddziały pod wodzą hetmana Żółkiewskiego zdobyły Moskwę. W państwie moskiewskim zapanował chaos. Doszło do wybuchu antypolskiego powstania. W XI 1612 r. Polacy przebywający na Kremu - skapitulowali.
• W 1617 r. wyruszyła wyprawa królewicza Władysława pod wodzą Jana Karola Chodkiewicza. Próba zdobycia Moskwy zakończyła się klęską. W 1619 r. podpisano rozejm w Dywilinie. Na jego mocy Rzeczpospolita odzyskała ziemię smoleńską, siewierską i czernihowską.
b) Wojna w latach 1632-1634
• Moskwa cały czas szykowała się do wojny z Rzeczpospolitą. Gdy w 1632 r. zmarł Zygmunt III Waza, car Michał Romanow podjął decyzję o przyspieszeniu ataku.
• Moskiewska armia zajęła ziemię siewierską i smoleńską. Główne walki toczyły się o Smoleńsk. Wojskami moskiewskimi dowodził Michał Stein, który w latach 1609-1611 bronił tej samej twierdzy przed wojskami Zygmunta III Wazy.
• Ostatecznie wojska Władysława IV Wazy zdołały odblokować miasto i okrążyć armię moskiewską w jej obozie. Państwo moskiewskie poddało się po 3 miesiącach bombardowań na początku 1634 r.
• W VI 1634 r. podpisano pokój w Polanowie.
Skutki wojen Rzeczypospolitej z Moskwą:
- Na mocy pokoju w Polanowie do Moskwy powróciły wschodnie części ziemi smoleńskiej i siewierskiej. Rzeczpospolita zachowała pozostałe zdobycze terytorialne.
- Władysław IV zrzekł się praw do carskiego tronu i uznał legalność panowania Michała Romanowa.
- Był to moment największego zasięgu terytorialnego Rzeczypospolitej. Następne lata przyniosły już tylko kolejne straty