Koniec wieku XIX” Kazimierza Przerwy-Tetmajera jest swoistym manifestem dekadentów. W tym celu w wierszu użyto liryki zwrotu do adresata, a odbiorcami tekstu mają być ludzie żyjący w okresie, kiedy powstał utwór („człowiecze z końca wieku?..”). Podmiot liryczny jest zbiorowy i wypowiada się w imieniu szerszej grupy ludności, jaką są dekadenci („Co zostało nam”).
Wiersz jest próbą przedstawienia programu moralnego i ideologii reprezentantów dekadentyzmu - podmiot liryczny zastanawia się w jaki sposób może obronić się przed złem otaczającego świata. W celu wyrażenia swoich myśli oraz uczuć autor używa wyliczeń, ciągów pytań retorycznych, po których nie ma udzielonych odpowiedzi:
„Przekleństwo?... (...)/ Ironia?...”
Dzięki licznym znakom zapytania i wielokropkom język utworu jest niezwykle nacechowany emocjonalnie i ekspresywny.
Podmiot liryczny podejmuje próbę odpowiedzenia na postawione przez siebie pytania i wprowadza własne sugestie, z czego wynika ogromne zdeterminowanie w poszukiwaniu prawdy. Wymienia tutaj przekleństwo, ironię, wzgardę, rozpacz, walkę, rezygnację, przyszły byt oraz użycie. Poeta od razu wszystko neguje i obala wysnute przez samego siebie teorie:
„Ironia?... Lecz największe z szyderstw czyż się może/ równać z ironia biegu najzwyklejszych rzeczy?”
