Rozwiązane

Omów funkcję nawiązań do mitologii w twórczości Kochanowskiego.



Odpowiedź :

Jan  Kochanowski często nawiązywał w swoich utworach do mitologii, na przykład w Trenach   napisanych po śmierci ukochanej córeczki Urszuli . W swoim dziele  odwołuje się on w sposób nieprzypadkowy do tradycji antycznej i mitologicznej. Poeta, cierpiący ojciec, zdruzgotany śmiercią ukochanego dziecka stawia pytania o sens egzystencji . Formułując je, przywołuje postaci z kultury greckiej i rzymskiej.

        W Trenie IV poeta wspomina Persefonę - żonę Hadesa, boginię umarłych i Niobe - królowa Teb na której oczach zamordowano jej dzieci.  Rozpaczającą Niobe Zeus z litości zamienił w skałę. Kochanowski wybrał te postaci ponieważ ich mitologiczne losy były ściśle związane ze śmiercią. Tak bardzo cierpiał, że wolałby  umrzeć zamiast córki. Rozumie ból, który czuła Niobe po stracie dzieci, utożsamia się z nią. Mitologia staje się więc tu sposobem na ukazanie, wewnętrznego cierpienia, targającego ogarniętym żałobą ojcem.

Persefona pojawia się również w Trenie V, gdzie poeta oskarża ją o odebranie mu córki.          

        Elementy mitologiczne pojawiają się także w Trenie X. Zastanawiając się, gdzie o śmierci przebywa Urszula wymienia:  mitologiczne wyspy szczęśliwe i mitologiczny Hades.  Pojawia się również perspektywa reinkarnacji. Wspomina  o przemianie Urszuli w słowika, co zdarzało się po śmierci zarówno w mitologii greckiej i rzymskiej. Z kolei Czyściec o którym mówi może być zarówno nawiązaniem do Pisma Świętego jak i „Eneidy” Wergiliusza.  

Nawiązanie do mitologicznych miejsc i sytuacji ma być dla poety odpowiedzią na pytania o los dziecka po śmierci.

          Żałobne mitologiczne motywy pojawiają się również w Trenie XIV:  „Gdzie te wrota nieszczesne, któremi przed laty/ Puszczał sie w ziemię Orfeus, szukając swej straty,/Żebych ja też tąż ścieżką swej namilszej córy/Poszedł szukać i on bród mógł przebyć przez który/ Srogi jakiś przewoźnik wozi blade cienie”.  Mowa tu o Orfeuszu oraz Charonie.  

Orfeusz  swoim głosem tak zachwycił Hadesa i Persefonę, że ci wypuścili z zaświatów jego żonę. Złamał jednak warunek nie odwracania się w jej stronę w drodze na ziemię, tym samym tracąc ją bezpowrotnie. Charon był natomiast odpowiedzialny za transport umarłych przez rzekę Styks.

Pogrążony w bólu ojciec pragnie, by zwrócono mu dziecko tak jak Eurydykę Orfeuszowi, ma nadzieję, że okrutni bogowie zlitują się nad cierpiącym ojcem i wyleczą go z udręki.

       Kolejnym dziełem Kochanowskiego, w którym nawiązał do mitologii jest „Odprawa posłów greckich“.  

Fabuła dramatu osnuta jest na kanwie mitu o wojnie trojańskiej. Poeta skupił się na epizodzie przybycia greckich posłów do Ilionu przed rozpoczęciem wojny.  

Po uprowadzeniu przez Parysa-Aleksandra pięknej Heleny, żony króla Menelaosa do Troi przybyli jego posłowie. Nad dylematem, oddać czy zatrzymać w Troi Helenę, obradowała rada trojańska, która wskutek intryg królewicza postanawia zatrzymać Greczynkę i przez to naraziła kraj na niebezpieczeństwo.

Epizod stał się pretekstem do pokazania dwóch odmiennych postaw obywatelskich: egoistycznej reprezentowanej przez Parysa-Aleksandra i  patriotycznej, pełnej rozsądku reprezentowanej przez  Antenora, opowiadającego się za zwróceniem Heleny prawowitemu mężowi, co zapobiegnie wojnie.  

Poeta nawiązując do mitu chciał pokazać stan moralny współczesnej sobie szlachty oraz  skrytykować sejmu polski i osobę niezdecydowanego króla, który opowiada się za wolą większości, kierującej się prywatą.  

       Jan Kochanowski sięgał w swoich dziełach do motywów mitologicznych, by ukazać swoje uczucia i emocje, jak w Trenach.  Mitologia stała sie też  inspiracją do tworzenia dzieł, pokazujących postawy, które  niekiedy przyczyniały  się do tragedii jednostki, jak i całego społeczeństwa.