Rankiem 15 lipca 1410 r. słońce ostro świeciło w oczy polskim i litewskim wojownikom. Ich atutem i ochroną przed palącym lipcowym słońcem było ukrycie się w gęstych zaroślach, które uniemożliwiały atak kawalerii. Jagiełło spokojnie czekał, a tymczasem piekące słońce dokonywało spustoszenia w szeregach przeciwnika. W końcu zaczęło oślepiać rycerstwo zakonu. Wielki mistrz zrozumiał, że jego plan, aby w trakcie ataku mieć słońce za plecami, zaczyna się rozsypywać.
Ulrich von Jungingen zdecydował się zatem na prowokację. Aby wywabić przeciwnika na otwarte pole, wysłał polskiemu królowi dwa miecze. Król przyjął je ze spokojem, nakazując jednocześnie odprawienie kolejnej mszy, którą celebrował stryj Jana Długosza. Dopiero lekka jazda tatarska rozpoczęła I fazę bitwy, odkrywając wykopane przez wojska zakonu wilcze doły, który miały załamać atak ciężkiej jazdy polskiej. Zresztą także wokół istnienia tych dołów narosło wiele kontrowersji. W opinii wielu badaczy Krzyżacy nie zdążyli ich wykopać, ponieważ bitwa rozgrywała się z zaskoczenia.