Rozwiązane

analiza tytułu i podtytułu oraz ich funkcji W odbiorze dzieła literackiego​



Odpowiedź :

Tytuł i podtytuł utworu spełnia kilka istotnych funkcji. Za ich pomocą możemy domyśleć się treści dzieła czy  poruszanej tematyki.

Tytuł utworu można odbierać  jako klucz do jego interpretacji, a podtytuł może być komentarzem do tytułu dzieła.  

         Zofia Nałkowska napisała zbiór opowiadań o czasach II wojny światowej, któremu nadała tytuł „Medaliony". Jednak żeby zrozumieć, co oznacza ten tytuł wobec treści utworu musimy rozszyfrować czym jest medalion, a jest to fotografia umieszczona na cmentarnym pomniku, aby trwała pamięć o osobie , która odeszła. Taką pamięć autorka chciała zachować wobec ofiar hitleryzmu przedstawiając je  w swoich opowiadaniach. Dzięki nim ludzkość nie zapomni o okrucieństwach jakich dopuścili się hitlerowcy.  

Nałkowska pracowała w Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich i jako członek tej komisji rozmawiała ze świadkami zbrodni, którym udało się przeżyć koszmar wojny. W swoich opowiadaniach to im oddała głos, by dali świadectwo tragicznych wydarzeń, obozów koncentracyjnych, śmierci setek ofiar. Najbardziej jednak wymownym komentarzem do faktów, które przedstawiali świadkowie zbrodni hitlerowskich, a które znalazły odzwierciedlenie w „Medalionach“ jest motto utworu: „Ludzie ludziom zgotowali ten los“, bo to człowiek obmyslił i zrealizował plan wyeliminowania ludzi, którzy nie spełniali kryteriów stawianych przez nordycką, czystą  rasę. Wymordowania milionów ludzi bo nie byli Niemcami.  

        Natomiast oczywistym do odczytania jest tytuł i motto utworu „Inny świat“ Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, wskazując tematykę utworu.  Motto brzmi: „Tu otwiera się inny, odrębny świat, do niczego nie podobny; tu panowały inne, odrębne prawa, inne obyczaje, inne nawyki i odruchy.“ Inny świat, to ten w obozowej rzeczywistości, to taki świat w którym panują inne prawa, w którym dla ratowania własnego życia ludzie tracą swoje człowieczeństwo. Łagry nie tylko zniewalały, powoli wyniszczały i zabijały więźniów ale pozbawiały człowieka godności.  Pisarz ukazał inny świat, różny od tego jaki znali z wolności skazańcy, w którym człowiek dopuszczał się takich rzeczy, o jakich nawet by nie pomyślał na wolności.  

           Pomocnym do zrozumienia tytułu dzieła może być  również podtytuł. Np. w „Panu Tadeuszu“ Adama Mickiewicza, który brzmi:  „Ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z r. 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem“. Tutaj ujawnia się właściwy bohater – zbiorowość szlachecka, czas akcji i forma utworu.

W podtytule mogą się znajdować  także dodatkowe informacje o formie, gatunku i objętości dzieła.  Przykładem mogą dzieło Aleksandra Fredry   „Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca. Komedia w pięciu aktach, wierszem".

     Tytuł,  podtytuł . ale też motto wprowadzają do tematyki dzieła, uświadamiają też jak je analizować,  zawierając dodatkowe informacje, stając się swoistym kluczem do jego interpretacji.