W epoce pozytywizmu powstawało malarstwo realistyczne, odrzucające metafizykę romantyzmu na rzecz racjonalnego postrzegania rzeczywistości. Tematyką dzieł były najczęściej sprawy przyziemne zwykłych ludzi i ich obowiązki. Powstawały również obrazy o tematyce historycznej.
Czołowymi przedstawicielami realizmu w malarstwie byli:
- Józef Chełmoński, który malował sceny rodzajowe, ukazując życie wsi polskiej i ukraińskiej. Dzieła, np.: „Wypłata robocizny“ (1869 r.), „Odlot żurawi“ (1879 r.), „Babie lato“ (1875 r.).
- Aleksander Gierymski - malował zwykłych ludzi i ich codzienne życie. Dzieła, np: „Żydówka z cytrynami“ (1881 r.), „Powiśle“ (1883 r.), „Piaskarze“ (1887 r.)
- Jan Matejko - przedstawiał ważne wydarzenia historyczne, Dzieła, np: „Rejtan - upadek Polski“ (1866r.), „Unia Lubelska“ (1869r.), „Bitwa pod Grunwaldem“ (1878r.), „Hołd pruski“ (181882r.)