1. Królestwo Polskie jako ważny ośrodek życia kulturalno-oświatowego:
- sieci szkół elementarnych
- szkoły zawodowe
- Uniwersytet Warszawski 1816
- Towarzystwo Przyjaciół Nauki.
2. Książę Jerzy Adam Czartoryski - pomógł zreformować Uniwersytet Wileński.
3. Szkolnictwo w Wielkim Księstwie Poznańskim:
- 1825 obowiązek szkolny dla dzieci od 6r.ż.
- rozwój kultury dzięki zamożnym rodom (kolekcja dzieł sztuki i zbiory biblioteczne w Kórniku).
4. Szkolnictwo w zaborze austriackim:
- Zakład Narodowy imienia Ossolińskich we Lwowie (instytut nauki i kultury).
