Rozwiązane

Jak napisać interpretację wiersza Gad Bolesława leśmiana?



Odpowiedź :

Utwór Bo­le­sła­wa Le­śmia­na „Gad” opo­wia­da hi­sto­rię ko­bie­ty, któ­rą na­padł ty­tu­ło­wy gad. Zo­stał wy­da­ny w zbio­rze „Łąka” w 1920 roku i sta­no­wi przy­kład in­spi­ra­cji lu­do­wo­ścią oraz po­tę­gą na­tu­ry, cha­rak­te­ry­stycz­nych dla tego zbio­ru. Geneza utworu
Le­śmian czer­pał w swo­jej twór­czo­ści ze wzor­ców epoki romantyzmu. Po­słu­gi­wał się for­mą bal­la­dy, umiesz­czał w utwo­rach licz­ne ele­men­ty fan­ta­stycz­ne oraz fa­scy­no­wał się lu­do­wo­ścią. Jego po­ezja była jed­nak bar­dziej mrocz­na, niż dzie­ła ro­man­ty­ków. Czę­sto nie przed­sta­wia­ła prze­stro­gi ani na­uki dla czy­tel­ni­ka. W bal­la­dach ro­man­tycz­nych obo­wią­zy­wa­ły za­sa­dy lu­do­wej mo­ral­no­ści, zły uczy­nek za­wsze skut­ku­je karą. W dzie­łach Le­śmia­na oso­by czy­nią­ce do­bro czę­sto spo­ty­ka­ją się z wy­śmia­niem, nie otrzy­mu­ją żad­nej na­gro­dy. Po­eta fa­scy­no­wał się mrocz­ną stro­ną ludz­kiej na­tu­ry, któ­rej ujaw­nie­nie nie za­wsze wią­za­ło się z karą. W utwo­rze „Gad” moż­na do­strzec in­spi­ra­cję eu­ro­pej­skim folk­lo­rem. Mo­tyw księ­cia lub kró­la za­klę­te­go w bu­dzą­ce od­ra­zę zwie­rzę po­ja­wia się w in­nych utwo­rach lub lu­do­wych po­da­niach.

Jako przy­kład może po­słu­żyć baśń braci Grimm „Żabi król”. Opo­wia­da o kró­lew­nie, któ­ra zgu­bi­ła szkla­ną kulę w stud­ni. Z po­mo­cą przy­szła jej żaba, obie­cu­jąc od­da­nie za­baw­ki, je­śli bę­dzie mo­gła za­przy­jaź­nić się z księż­nicz­ką. Dziew­czyn­ka chcia­ła oszu­kać żabę, ale gdy jej się to nie uda­ło, z nie­chę­cią speł­ni­ła obiet­ni­cę. W koń­cu, z obrzy­dze­niem rzu­ci­ła pła­zem o ścia­nę. Żaba zmie­ni­ła się wte­dy w pięk­ne­go księ­cia, któ­ry kie­dyś zo­stał zmie­nio­ny w pła­za przez cza­row­ni­cę. W póź­niej­szych wer­sjach ba­śni, żaba sta­wa­ła się księ­ciem po po­ca­łun­ku księż­nicz­ki. Po­dob­ny mo­tyw po­ja­wia się w duńskiej balladzie „Smok”. Opo­wia­da o smo­ku, któ­ry przez mi­łość kró­lew­ny za­mie­nił się z po­wro­tem w księ­cia. Au­tor po­słu­żył się for­mą ballady. Jest to ga­tu­nek syn­kre­tycz­ny, łą­czą­cy ce­chy epi­ki, li­ry­ki oraz dra­ma­tu. Na przy­na­leż­ność do li­ry­ki wska­zu­ją po­dział na stro­fy, ryt­micz­ność oraz obec­ność ry­mów. Do cech epi­ki na­le­żą wi­docz­na fa­bu­ła oraz przed­sta­wie­nie wy­da­rzeń przez nar­ra­to­ra. Utwór zo­sta­je udra­ma­ty­zo­wa­ny przez od­da­nie gło­su bo­ha­te­rom, po­ja­wia­ją się ele­men­ty dia­lo­gu. Le­śmian zre­zy­gno­wał z obec­no­ści mo­ra­łu, bal­la­da nie nie­sie po­ucze­nia mo­ral­ne­go dla czy­tel­ni­ka. Utwór skła­da się z je­de­na­stu dwu­wer­so­wych strof. Zo­stał na­pi­sa­ny dzie­wię­cio­zgło­skow­cem, ze śred­niów­ką po pią­tej sy­la­bie. Po­ja­wia­ją się rymy pa­rzy­ste. O wy­da­rze­niach opo­wia­da trze­cio­oso­bo­wy, wszech­wie­dzą­cy nar­ra­tor. W bal­la­dzie wy­stę­pu­je dwój­ka bo­ha­te­rów: ko­bie­ta oraz ty­tu­ło­wy gad.

War­stwa sty­li­stycz­na utwo­ru nie jest zbyt­nio roz­bu­do­wa­na. Po­ja­wia­ją się epitety („zie­lo­ny sad”, „po­rwa­nym łbem”, „zwy­cza­je mi­ło­sne”, „pod­mor­skich den”, „śli­ny wę­żo­wej”), porównania („od roz­ko­szy, trwal­szej nad zgon”, „pier­si ci chy­lę, jak z mle­kiem dzban”), a tak­że wykrzyknienia („Za­cznie się jawa - skoń­czy się sen!”, „Nie zrzu­caj łu­ski, nie zmie­niaj lic!”).

Gad - interpretacja ballady
Ko­bie­ta, przed­sta­wio­na w utwo­rze Le­śmia­na, w prze­ci­wień­stwie do więk­szo­ści bo­ha­te­rek bal­lad, nie jest mło­dą, nie­win­ną pan­ną. Uro­dzi­ła już dziec­ko, po­nie­waż zmie­rza do sadu „z mle­kiem w pier­si”. Sad sta­je się sym­bo­lem grze­chu, ro­sną­ce w nim owo­ce ko­ja­rzą się z raj­skim jabł­kiem, ze­rwa­nym przez Ewę. Ko­bie­tę nie­spo­dzie­wa­nie napada gad. Moż­na spo­dzie­wać się, że cze­ka ją śmierć, bo­ha­ter­ka bę­dzie bro­nić się przed stwo­rem lub pró­bo­wać uciec. Dzie­je się jed­nak ina­czej. W utwo­rze pa­nu­je zmy­sło­wa, ero­tycz­na at­mos­fe­ra. Ko­bie­ta pod­da­je się za­bie­gom gada, łą­czą ich mi­ło­sne unie­sie­nia. Nie­spo­dzie­wa­nie, gad mówi ko­bie­cie, że te­raz może zmie­nić swo­ją po­wierz­chow­ność i stać się królem. Obie­cu­je ko­chan­ce bo­gac­twa i luk­su­sy, praw­do­po­dob­nie chce ją na­gro­dzić za ak­cep­ta­cję jego od­ra­ża­ją­cej po­sta­ci. Ko­bie­ta jed­nak gwał­tow­nie pro­te­stu­je. Oka­zu­je się, że przy­zwy­cza­iła się do gada i jego dzi­kiej na­tu­ry, nie chce aby sta­wał się czło­wie­kiem. Na­mięt­ność ma dla bo­ha­ter­ki więk­sze zna­cze­nie, niż skar­by. Bal­la­da przed­sta­wia mroczną naturę człowieka. Trud­no uwie­rzyć, że zwy­czaj­na, wiej­ska mat­ka chce ro­man­so­wać z od­ra­ża­ją­cym ga­dem, a jed­nak tak się dzie­je. Nie my­śli o ni­czym oprócz bli­sko­ści ko­chan­ka, od­rzu­ca na­wet jego bo­gac­twa. Le­śmian uka­zu­je ob­raz czło­wie­ka, kie­ru­ją­ce­go się pier­wot­ny­mi in­stynk­ta­mi i po­pę­da­mi, któ­re w co­dzien­nym ży­ciu są ma­sko­wa­ne przez nor­my mo­ral­ne i spo­łecz­ne. Ele­men­ty re­ali­stycz­ne prze­pla­ta­ją się z fan­ta­stycz­ny­mi, ludz­kość znaj­du­je się bli­żej na­tu­ry, sta­jąc się dzi­ka i nie­okieł­zna­na. Utwór przed­sta­wia ta­jem­ni­ce psy­chi­ki czło­wie­ka, skry­wa­ne przed oto­cze­niem. Z bal­la­dy moż­na wy­snuć rów­nież po­zy­tyw­ne wnio­ski. W praw­dzi­wym uczu­ciu, po­wierz­chow­ność scho­dzi na dal­szy plan. Ko­bie­ta przy­wią­zu­je się do gada, mimo jego od­py­cha­ją­ce­go wy­glą­du. Na­wet gdy ma moż­li­wość prze­mia­ny ko­chan­ka w pięk­ne­go, bo­ga­te­go kró­la, re­zy­gnu­je z niej, nie chce ni­cze­go zmie­niać. Przy­wią­za­nie po­zwa­la za­po­mnieć o wszyst­kich wa­dach i wy­cią­gnąć za­le­ty. Ko­bie­ta nie zwra­ca uwa­gi na wy­gląd gada, ale do­ce­nia jego dzi­kość i nie­obli­czal­ność, któ­rych nie może do­star­czyć jej ża­den męż­czy­zna. Mi­łość jest w utwo­rze spro­wa­dzo­na do wy­mia­ru fi­zycz­ne­go, od­bie­ra czło­wie­ko­wi kon­tro­lę nad sobą i upo­dab­nia do zwie­rzę­cia, kie­ru­ją­ce­go się wy­łącz­nie in­stynk­tem.

Mam nadzieję, że pomogłam i liczę na naj☺️