64.4. Przykłady form rzeźby terenu wraz z opisem i genezą:
- morena czołowa - Wieżyca 329 m n.p.m.
wzniesienie powstałe wskutek akumulacji materiału skalnego zgromadzonego u czoła lądolodu przez dłuższy czas stojącego w miejscu - delta Wisły
ujście rzeki w jej dolnym biegu, tworzy się w momencie kiedy ta uchodzi do płytkiego morza o słabych prądach przybrzeżnych, powstaje w przypadku gdy, materiał aluwialny naniesiony przez rzekę przeważa nad rozmywaniem przez falujące morze - pradolina Narwi i Biebrzy wyznaczająca fragment zasięgu zlodowacenia bałtyckiego
dolina o szerokim dnie powstała wskutek działalności wód roztopowych spływających z lądolodu oraz wód płynących w kierunku lądolodu, jej kierunek jest równoległy do czoła lądolodu - sandr Równiny Tucholskiej
płaski stożek napływowy powstały na przedpolu lądolodu, jest formą wynikającą z akumulacji żwirów i piasków deponowanych przez płynące wody lodowcowe - wydmy paraboliczne Puszczy Kampinoskiej
wzniesienie zbudowane z piasków powstałe wskutek akumulacyjnej działalności wiatru, który deponował ziarenka piasku, ich ramiona utrzymywane są przez roślinność, wobec czego zwrócone są przeciwnie do kierunku wiejącego wiatru - pokrywa lessowa Płaskowyżu Głubczyckiego
rozległe obszary pokryte drobnym pyłem np. lessem, powstałe na skutek wywiewania drobnych osadów na bardzo duże odległości z obszarów pustynnych i półpustynnych pozbawionych roślinności, drobny materiał osadza się tam na skutek istnienia barier terenowych lub zmniejszenia prędkości wiatru - wąwozy lessowe w okolicy Sandomierza
sucha dolina o stromych, wręcz pionowych zboczach i wąskim, płaskim dnie, powstaje w pokrywach lessowych na skutek wymywania materiału skalnego przez płynące wody pochodzenia opadowego - klif w Trzęsaczu
strome, wysokie wybrzeże, które przemieszcza się wgłąb lądu, powstaje w momencie gdy falowanie morza jest duże i podcina brzeg lądu - Mierzeja Helska
wał zbudowany z utworów piaszczystych, rozwija się od lądu i równolegle do wybrzeża, powstaje na skutek deponowania na dnie drobnego materiału skalnego niesionego przez prądy przybrzeżne - gołoborza w Górach Świętokrzyskich
rumowiska skalne w postaci dużych bloków, powstaje na skutek wietrzenia mrozowego, podczas którego zamarzająca w szczelinach skalnych woda rozsadza skałę na mniejsze części - oz bukowsko-mosiński
kręty ciąg długich i wąskich wałów, powstaje na skutek akumulacji żwirów, piasków i glin deponowanych przez płynące wody lodowcowe - jaskinia Smocza Jama
próżnia w skale z licznymi korytarzami, komorami, studniami oraz kominami, forma krasu podziemnego powstała na skutek wypłukiwania materiału skalnego przez wody wsiąkające pod powierzchnię - kocioł polodowcowy Kocioł Jagniątkowski
zagłębienie nieckowate, które z trzech stron otoczone jest stromymi stokami, zaś z jednej ryglem, powstaje w momencie ustąpienia lodowca górskiego w obszarze jego pola firnowego - dolina zawieszona Buczynowa Dolinka
dolina boczna w obszarach górskich, która jest oddzielona od głównej doliny U-kształtnej wyraźnym progiem, powstaje na skutek intensywnych procesów erozji dennej i bocznej w dolinie głównej
(!) W przypadku zaznaczenia form na mapie powinno dopasować się je tak jak na przykładzie załączonej poniżej grafiki.
Formy rzeźby terenu mogą być związane z erozyjną lub akumulacyjną działalnością procesów rzeźbotwórczych.
Pod względem procesów egzogenicznych wyróżnia się:
- wietrzenie
- ruchy masowe
- krasowienie
- działalność rzeźbotwórczą rzek
- działalność rzeźbotwórczą lodowców i lądolodów
- działalność rzeźbotwórczą wiatru
- działalność rzeźbotwórczą morza.
64.5. Nazwy form rzeźby, które powstały w środowisku peryglacjalnym:
- pokrywa lessowa Płaskowyżu Głubczyckiego
- gołoborza w Górach Świętokrzyskich
- wydmy paraboliczne Puszczy Kampinoskiej
Środowisko peryglacjalne odnosi się do ogółu elementów przyrodniczych związanych z klimatem peryglacjalnym oraz procesami zachodzącymi w dalekiej odległości od czoła lądolodu.
W plejstocenie, terytorium Polski na południe od pokryw lodowych określano jako środowisko peryglacjalne. Na obszarze Polski formy peryglacjalne występują szczególnie w jej środkowej części.
Przykładami form związanymi ze środowiskiem peryglacjalnym są więc:
- ślady klinów lodowych
- rumowiska skalne
- pola wydm śródlądowych
- graniaki
- grunty wzorzyste
- pokrywy lessowe.
Więcej na temat rzeźby terenu dowiesz się tutaj
→brainly.pl/zadanie/9585707
Więcej na temat plejstocenu dowiesz się tutaj
→brainly.pl/zadanie/3967437
