zabór rosyjski - migracje ze wsi do miast, początek procesów uwłaszczeniowych, powolne zmiany, modernizacja folwarków
zabór pruski - powstanie zakładów H. Cegielskiego, kredyty dla najbogatszych, młockarnie i elewatory, modernizacja rolnictwa, płodozmian,
zabór austriacki - rozwój spółdzielczości, rozwój spółdzielczości, ubogie i przeludnione wsie, konflikty między wsią a dworem, słaby rozwój przemysłu
Pod koniec XVIII wieku Prusy, Rosja i Austria dokonały podziały terytorium Rzeczpospolitej, która była pogrążona w chaosie i anarchii. Pomimo dużego potencjału gospodarczego, nie udało się uchronić kraju przez rozkładem. Nie doszły do skutku żadne reformy, ani gospodarcze np. kwestie podatkowe), ani polityczne (zniesienie liberum veto i pańszczyzny).
