Gdy Polska znajdowała się pod zaborami, nie istniała na mapie Europy, to istnieliśmy jako naród polski i staraliśmy się odzyskać utraconą wolność, czego wynikiem były powstania narodowe. Powstawały w tym czasie dzieła „ku pokrzepieniu serc“, do których zaliczyć można bez wątpienia „Pana Tadeusza“ Adama Mickiewicza. Szlachta jako zbiorowy bohater charakteryzuje się wielkim patriotyzmem i zdolnością do największych poświęceń dla ojczyzny.
Patriotyzm, to krzewienie tradycji i obyczajów, pamięć o historii i bohaterach narodowych. Największym przekazicielem tych wartości jest Sędzia Soplica, który jako wielki patriota sprawił, że Soplicowo stało się centrum polszczyzny. W domu znajduje się wiele pamiątek świadczących o jego wielkim patriotyzmie. Są więc obrazy przedstawiające przełomowe momenty w historii Polski, a także portrety bohaterów narodowych, jak: Tadeusza Kościuszki, Tadeusza Rejtana, Jakuba Jasińskiego, Tadeusza Korsaka, a z zegara płynie melodia Mazurka Dąbrowskiego. W czasie kiedy Polski nie ma na mapach, ten zakątek jest ostoją polskości i miłości do ojczyzny.
Także uosobieniem polskości, patriotyzmu i świadomości narodowej jest przedstawiciel szlachty zaściankowej - Maciek Dobrzyński. Wiedzą o tradycji i obyczajach mogą się pochwalić też Wojski, Gerwazy i Protazy.
Bohaterowie są gotowi poświęcić swoje życie dla dobra narodu i ojczyzny. Tadeusz chce wyjechać , by wziąć udział w walce przeciw Rosji, ksiądz Robak prowadził agitację do walki o niepodległość na drodze powstania. Także Sędzia jako wielki patriota gotowy jest walczyć o wolność Ojczyzny, dlatego namawiany przez brata, gotów był stanąć na czele wojsk powstańczych, gdyż dla kraju może „ Choć duszę oddać.“
Szlachtę polską cechował patriotyzm, wyrażający się w przywiązaniu do ziemi i tradycji, w gotowości poświęcenia się dla ojczyzny, w powszechnej jedności i solidarności wywołanej ogólnonarodową potrzebą.
