Po II wojnie światowej w krajach tzw. demokracji ludowej oraz Związku Radzieckim rozszerzył się kult Józefa Stalina.
Polegał on na:
- przedstawianiu wodza jako człowieka bez wad
- ukazywaniu jako osoby, której wszystko zawdzięczamy
- nazywaniu go twórcą socjalistycznego dobrobytu
- przedstawianiu jako przywódcy postępowej i nowoczesnej ludzkości
- ukazywaniu jako geniusza, który pokonał Niemcy w czasie wojny
- kreowaniu go na jedynego gwaranta bezpieczeństwa i nienaruszalności granic
- określano go w sztuce jako "przywódcę ludzkości", "wzór człowieka"
Na cześć Józefa Stalina:
- stawiano jego pomniki i popiersia
- umieszczano obrazy i plakaty z jego wizerunkiem w urzędach, szkołach i świetlicach
- kina przed seansami emitowały krótkie filmiki sławiące jego postać
- tworzono dzieła artystyczne chwalące jego zasługi (wiersze, pieśni)
- nazywano jego imieniem ulice, place, miasta (np. Katowice w latach 1953-1956 nazywały się Stalinogród)
- po śmierci urządzano pochody ku jego czci
Józef Stalin (1878-1953) był radzieckim dyktatorem i zbrodniarzem komunistycznym.
Kultura socrealizmu charakteryzowała się tym, że:
- przekaz był nierozerwalnie związany z doktryną stalinizmu
- przedstawiał sztukę zaangażowana w politykę i ideologię
- piękno sztuki i elegancja nie miały znaczenia
- dzieła miały być jak najbardziej realistyczne
- forma utworów była prosta i miała dotrzeć do zwykłych ludzi (głównie klasy robotniczej)
- wytwory artystów miały propagować wizerunek przywódców, ich zwolenników lub przodowników pracy, a także upamiętniać wydarzenia z dziejów ruchu robotniczego
- pieśni miały swoim brzmieniem i tekstem trafiać do szerokich mas
- treść była ważniejsza od formy
W architekturze socrealizm charakteryzował się wznoszeniem monumentalnych budowli symbolizujących wielkość i siłę władzy (np. Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, czy Mauzoleum Mao Zedonga w Chinach).
Socrealizm to kierunek w sztuce, najpierw radzieckiej, potem także w krajach tzw. demokracji ludowej, który był narzędziem propagandowym władz komunistycznych. Za cel miał umocnienie komunistycznej władzy.
Słowo jest zlepkiem słów "socjalizm" i "realizm".
W Polsce jako twórców socrealistycznych postrzega się takich autorów, jak m.in. Brandys, Broniewski. Dziełem typowym dla nurtu jest obraz "Podaj cegłę".
