Odpowiedź :
Chrześcijańscy rycerze zostali przedstawieni w wyidealizowany sposób, wzory wszelakich cnót. Poganie zaś zostali przedstawieni negatywnie, a ich zachowanie było przeciwne do zachowania rycerzy.
Taka kreacja bohaterów wpływa na to, by odbiorca bez chwili zawahania wiedział, po której ze stron powinien być; czy wiary chrześcijańskiej (dobra), czy po stronie pogan (zła).
Taka kreacja bohaterów wpływa na to, by odbiorca bez chwili zawahania wiedział, po której ze stron powinien być; czy wiary chrześcijańskiej (dobra), czy po stronie pogan (zła).
1. Scena w kontekście całości utworu:
Podany fragment jest częścią obszernego, epickiego obrazu bitwy, jaką stoczyła tylna straż dowodzona przez Rolanda z Saracenami. Zamyka zatem pierwszą część dziejów wyprawy Karola Wielkiego do Hiszpanii. Heroiczna śmierć Rolanda stanowi więc mocny, końcowy akord uwydatniający chrześcijański wymiar rycerskiej misji.
Dla eposu, który stawiał sobie za cel stworzenie idealnego wzorca osobowego, scena śmierci rycerza w imię takich wartości jak Bóg, honor i ojczyzna jest jedną z najbardziej istotnych. Dopełnia rycerski wizerunek, odsłaniając wielkość ofiary, jaką gotowy był ponieść rycerz dla swojego kraju i wiary.
W epoce średniowiecza nastawionej na tworzenie mitów obecność takich heroicznych obrazów w literaturze była czymś obowiązkowym. Opis śmierci uczynił z bohatera legendę a samej „Pieśni…” dodał świetności i prestiżu, nadał rangę poematu o sile mitotwórczej.
2. Prezentacja Rolanda:
Rycerz i wasal Karola Wielkiego.
Uosobienie najwyższych rycerskich wartości.
Waleczny, dzielny wojownik zasłużony dla kraju.
Człowiek głęboko religijny, gardzący ludźmi innej wiary.
Oddany bezgranicznie królowi i ojczyźnie – świadczą o tym określenia: słodka Francja, ziemio francuska, jesteś lubym krajem, Karol Wielki, jego pan, który go wychował
Doceniający swoich rycerzy, przed śmiercią myśli o zabitych, rozpacza z powodu swojej bezradności i przyznaje się do błędu, jaki popełnił.
W obliczu klęski, kiedy losy bitwy zostały rozstrzygnięte, chce wezwać wojska Karola Wielkiego, aby pokazać wymiar poniesionej ofiary.
Na portret Rolanda w tym fragmencie składają się dwa przeciwstawne wizerunki: z jednej strony wyniosły, niezłomny żołnierz prawie posągowy, uchwycony w teatralnej pozie, z drugiej
bardzo ludzki, zdolny do wzruszenia i bólu.
3. Obraz śmierci:
Zbudowany został z elementów zarówno realistycznych jak i symbolicznych czy wręcz fantastycznych:
Realistyczne czy nawet naturalistyczne są opisy zadanych ran i fizycznego bólu:
Roland ma zakrwawione usta, uszami mózg mu się wylewa, skroń mu pękła… Roland czuje, ze oczy mu zachodzą mgłą. Staje na nogi, siłuje się, póki może. […] Epatują makabrą, uwydatniając w ten sposób grozę śmierci i gotowość do poniesienia najwyższych ofiar.
Symboliczna jest przestrzeń i pozy, jakie przyjmuje umierający rycerz:
Wzgórze i sosna budzą skojarzenia z Golgotą i krzyżem.
W otoczeniu rycerza znajdują się cztery głazy z marmuru odsyłające do symboliki czterech podstawowych cnót kardynalnych.
Przed śmiercią Roland oddaje Bogu swoją rękawicę, podkreślając w ten symboliczny sposób przynależność do bożego królestwa.
Chce zniszczyć miecz, aby cenne relikwie, jakie zawierał, nie dostały się w ręce wroga.
Umiera z głową pochyloną na bok a więc tak samo jak Chrystus.
To ważne! Roland zostaje naznaczony stygmatem świętości, ustylizowany na Chrystusa swoich czasów. Jako męczennik za wiarę, zostaje w scenie śmierci wyraźnie uwznioślony.
W zachowaniu bohatera widać też wyraźne elementy teatralizacji.
Idzie przez pole, wstępuje na wzgórek, upada na wznak… Roland niemalże jak aktor w teatrze chce odegrać ostatnią rolę swojego życia według wzniosłego scenariusza, dlatego szuka sobie odpowiedniej scenerii, wykonuje nienaturalne gesty.
Fantastyka pojawia się w końcowej partii obrazu: niosą duszę hrabiego do raju. To znak przyjęcia hrabiego Rolanda w poczet świętych. Swoim życiem i ofiarą poniesioną na polu bitwy w starciu z niewiernym Saracenem dzielny rycerz zasłużył na życie wieczne i pośmiertną sławę.
Wnioski:
Scena śmierci Rolanda to archetyp śmierci bohaterskiej, męczeńskiej, utrzymanej w podniosłej konwencji.
Obraz śmierci Rolanda został ukształtowany według wymogów epiki rycerskiej oraz średniowiecznej ars moriendi (sztuki umierania).
W opisie dominują elementy uwznioślające i heroiczne. Daje to efekt idealizacji i sakralizacji bohatera.
Jak funkcjonalnie odnieść się do całości utworu?
Zasadne byłoby odniesienie do okoliczności poprzedzających bitwę z Saracenami, by poszerzyć prezentację postaci i ukazać śmierć bohatera jako wynik wyznawanych przez niego wartości. Można zatem krótko nadmienić, że Roland stanął w sytuacji trudnego wyboru: mógł zadąć w róg, by wezwać pomoc i uratować swoją armię. Czyn ten jednak byłby równoznaczny z utratą rycerskiego honoru, dlatego hrabia Roland wolał zginąć i poświęcić swoich rycerzy niż żyć z piętnem tchórza.
Ważny cytat w tym miejscu: iżby nas nie pohańbiono w pieśni!
Nie życie, ale rycerska powinność, honor, blask pośmiertnej sławy były dla Rolanda prawdziwymi wartościami. Obraz śmierci hrabiego na polu bitwy to składnik ideologiczny utworu, manifestacja wyznawanego w średniowieczu światopoglądu.
Konteksty interpretacyjne, czyli z jakim obrazem literackim porównać opis śmierci hrabiego Rolanda?
Jeśli zastosować kryterium gatunkowe, to najbliższe a jednocześnie zupełnie odmienne ujęcie zawiera Iliada Homera. Opis śmierci Hektora w pojedynku z Achillesem zakończony pohańbieniem ciała trojańskiego królewicza odarty jest z wszelkich elementów wzniosłości.
Stanowi wyraźny kontrast dla obrazu śmierci w Pieśni o Rolandzie, dlatego to dobry przykład dla pokazania dwóch odmiennych konwencji stylistycznych.
Podobna w sposobie ujęcia będzie scena śmierci Szymona Winrycha bohatera opowiadania Stefana Żeromskiego Rozdziobią nas kruki, wrony… To obraz naturalistyczny, epatujący makabrą, bez upiększeń. Drastyczny opis rozszarpywania ciała przez drapieżne ptactwo przeraża, scena, w której wiejski nędzarz ograbia zwłoki powstańca i wrzuca je do kartoflanego dołu budzi refleksje a przede wszystkim oskarża odpowiedzialnych za przebieg powstania i tak okrutny los jego uczestników.
Bogata w opisy heroicznej śmierci jest literatura doby romantyzmu i pozytywizmu: Reduta Ordona Adama Mickiewicza, Sowiński w okopach Woli Juliusza Słowackiego czy Gloria victis Elizy Orzeszkowej to utwory ukształtowane według podniosłych wzorców rodem z Pieśni o Rolandzie. Bohaterowie giną w efektownych pozach, w ich cierpieniu ujawniają się element mistyki, symbole krzyża i ołtarza jako znaki mesjanistycznego poświęcenia.
Malarstwo Artura Grottgera – np. obraz Pierwsza ofiara ukazujący powstańca umierającego nie opodal kościoła: wyraz bólu na twarzy, zakrwawiona pierś, książeczka do nabożeństwa leżąca obok tworzą obraz pełen patosu i tragizmu."
Podany fragment jest częścią obszernego, epickiego obrazu bitwy, jaką stoczyła tylna straż dowodzona przez Rolanda z Saracenami. Zamyka zatem pierwszą część dziejów wyprawy Karola Wielkiego do Hiszpanii. Heroiczna śmierć Rolanda stanowi więc mocny, końcowy akord uwydatniający chrześcijański wymiar rycerskiej misji.
Dla eposu, który stawiał sobie za cel stworzenie idealnego wzorca osobowego, scena śmierci rycerza w imię takich wartości jak Bóg, honor i ojczyzna jest jedną z najbardziej istotnych. Dopełnia rycerski wizerunek, odsłaniając wielkość ofiary, jaką gotowy był ponieść rycerz dla swojego kraju i wiary.
W epoce średniowiecza nastawionej na tworzenie mitów obecność takich heroicznych obrazów w literaturze była czymś obowiązkowym. Opis śmierci uczynił z bohatera legendę a samej „Pieśni…” dodał świetności i prestiżu, nadał rangę poematu o sile mitotwórczej.
2. Prezentacja Rolanda:
Rycerz i wasal Karola Wielkiego.
Uosobienie najwyższych rycerskich wartości.
Waleczny, dzielny wojownik zasłużony dla kraju.
Człowiek głęboko religijny, gardzący ludźmi innej wiary.
Oddany bezgranicznie królowi i ojczyźnie – świadczą o tym określenia: słodka Francja, ziemio francuska, jesteś lubym krajem, Karol Wielki, jego pan, który go wychował
Doceniający swoich rycerzy, przed śmiercią myśli o zabitych, rozpacza z powodu swojej bezradności i przyznaje się do błędu, jaki popełnił.
W obliczu klęski, kiedy losy bitwy zostały rozstrzygnięte, chce wezwać wojska Karola Wielkiego, aby pokazać wymiar poniesionej ofiary.
Na portret Rolanda w tym fragmencie składają się dwa przeciwstawne wizerunki: z jednej strony wyniosły, niezłomny żołnierz prawie posągowy, uchwycony w teatralnej pozie, z drugiej
bardzo ludzki, zdolny do wzruszenia i bólu.
3. Obraz śmierci:
Zbudowany został z elementów zarówno realistycznych jak i symbolicznych czy wręcz fantastycznych:
Realistyczne czy nawet naturalistyczne są opisy zadanych ran i fizycznego bólu:
Roland ma zakrwawione usta, uszami mózg mu się wylewa, skroń mu pękła… Roland czuje, ze oczy mu zachodzą mgłą. Staje na nogi, siłuje się, póki może. […] Epatują makabrą, uwydatniając w ten sposób grozę śmierci i gotowość do poniesienia najwyższych ofiar.
Symboliczna jest przestrzeń i pozy, jakie przyjmuje umierający rycerz:
Wzgórze i sosna budzą skojarzenia z Golgotą i krzyżem.
W otoczeniu rycerza znajdują się cztery głazy z marmuru odsyłające do symboliki czterech podstawowych cnót kardynalnych.
Przed śmiercią Roland oddaje Bogu swoją rękawicę, podkreślając w ten symboliczny sposób przynależność do bożego królestwa.
Chce zniszczyć miecz, aby cenne relikwie, jakie zawierał, nie dostały się w ręce wroga.
Umiera z głową pochyloną na bok a więc tak samo jak Chrystus.
To ważne! Roland zostaje naznaczony stygmatem świętości, ustylizowany na Chrystusa swoich czasów. Jako męczennik za wiarę, zostaje w scenie śmierci wyraźnie uwznioślony.
W zachowaniu bohatera widać też wyraźne elementy teatralizacji.
Idzie przez pole, wstępuje na wzgórek, upada na wznak… Roland niemalże jak aktor w teatrze chce odegrać ostatnią rolę swojego życia według wzniosłego scenariusza, dlatego szuka sobie odpowiedniej scenerii, wykonuje nienaturalne gesty.
Fantastyka pojawia się w końcowej partii obrazu: niosą duszę hrabiego do raju. To znak przyjęcia hrabiego Rolanda w poczet świętych. Swoim życiem i ofiarą poniesioną na polu bitwy w starciu z niewiernym Saracenem dzielny rycerz zasłużył na życie wieczne i pośmiertną sławę.
Wnioski:
Scena śmierci Rolanda to archetyp śmierci bohaterskiej, męczeńskiej, utrzymanej w podniosłej konwencji.
Obraz śmierci Rolanda został ukształtowany według wymogów epiki rycerskiej oraz średniowiecznej ars moriendi (sztuki umierania).
W opisie dominują elementy uwznioślające i heroiczne. Daje to efekt idealizacji i sakralizacji bohatera.
Jak funkcjonalnie odnieść się do całości utworu?
Zasadne byłoby odniesienie do okoliczności poprzedzających bitwę z Saracenami, by poszerzyć prezentację postaci i ukazać śmierć bohatera jako wynik wyznawanych przez niego wartości. Można zatem krótko nadmienić, że Roland stanął w sytuacji trudnego wyboru: mógł zadąć w róg, by wezwać pomoc i uratować swoją armię. Czyn ten jednak byłby równoznaczny z utratą rycerskiego honoru, dlatego hrabia Roland wolał zginąć i poświęcić swoich rycerzy niż żyć z piętnem tchórza.
Ważny cytat w tym miejscu: iżby nas nie pohańbiono w pieśni!
Nie życie, ale rycerska powinność, honor, blask pośmiertnej sławy były dla Rolanda prawdziwymi wartościami. Obraz śmierci hrabiego na polu bitwy to składnik ideologiczny utworu, manifestacja wyznawanego w średniowieczu światopoglądu.
Konteksty interpretacyjne, czyli z jakim obrazem literackim porównać opis śmierci hrabiego Rolanda?
Jeśli zastosować kryterium gatunkowe, to najbliższe a jednocześnie zupełnie odmienne ujęcie zawiera Iliada Homera. Opis śmierci Hektora w pojedynku z Achillesem zakończony pohańbieniem ciała trojańskiego królewicza odarty jest z wszelkich elementów wzniosłości.
Stanowi wyraźny kontrast dla obrazu śmierci w Pieśni o Rolandzie, dlatego to dobry przykład dla pokazania dwóch odmiennych konwencji stylistycznych.
Podobna w sposobie ujęcia będzie scena śmierci Szymona Winrycha bohatera opowiadania Stefana Żeromskiego Rozdziobią nas kruki, wrony… To obraz naturalistyczny, epatujący makabrą, bez upiększeń. Drastyczny opis rozszarpywania ciała przez drapieżne ptactwo przeraża, scena, w której wiejski nędzarz ograbia zwłoki powstańca i wrzuca je do kartoflanego dołu budzi refleksje a przede wszystkim oskarża odpowiedzialnych za przebieg powstania i tak okrutny los jego uczestników.
Bogata w opisy heroicznej śmierci jest literatura doby romantyzmu i pozytywizmu: Reduta Ordona Adama Mickiewicza, Sowiński w okopach Woli Juliusza Słowackiego czy Gloria victis Elizy Orzeszkowej to utwory ukształtowane według podniosłych wzorców rodem z Pieśni o Rolandzie. Bohaterowie giną w efektownych pozach, w ich cierpieniu ujawniają się element mistyki, symbole krzyża i ołtarza jako znaki mesjanistycznego poświęcenia.
Malarstwo Artura Grottgera – np. obraz Pierwsza ofiara ukazujący powstańca umierającego nie opodal kościoła: wyraz bólu na twarzy, zakrwawiona pierś, książeczka do nabożeństwa leżąca obok tworzą obraz pełen patosu i tragizmu."
