Zmysł węchu i smaku
1. Mechanizmy powstawania:
- wrażenia węchowe
Związki chemiczne w postaci cząsteczek wdychanego powietrza przenoszone są do jamy nosowej organizmu.
Tam znajduje się nabłonek węchowy wyposażony w receptory - komórki węchowe. Na skutek kontaktu z substancją chemiczną wysyłają impulsy nerwowe do ośrodków w korze mózgowej. Wówczas dochodzi do powstania odczuć węchowych. - wrażenia smakowe
Na języku znajdują się brodawki, które wyposażone są w kubki smakowe. Narząd ten posiada komórki smakowe, które potrafią rozpoznać smak słodki, słony, gorzki, kwaśny oraz umami.
Po spożyciu pokarmu i wymieszaniu go ze śliną, komórki smakowe odbierają związki chemiczne z pokarmu i przekazują w postaci impulsu nerwowego informację do płata ciemieniowego. Wówczas dochodzi do powstania odczuć smakowych.
2. Znaczenie zmysłu węchu i smaku a ochrona przed zagrożeniem
- Receptory węchu i smaku potrafią rozpoznać niebezpieczne substancje. Posiadają one często drażniący zapach lub gorzki, ostry smak - np. substancje trujące.
Wysyłają wtedy impulsy nerwowe, których nie powinno się bagatelizować, ponieważ są to znaki ostrzegawcze.
3. Komórki zmysłowe jako chemoreceptory
- Zarówno komórki węchowe jak i komórki smakowe odbierają dostarczane cząsteczki związków chemicznych pochodzących np. z pożywienia. Komórki zmysłowe rozróżniają substancje chemiczne.
4. Receptory węchowe a wrażenia smakowe
- Aby wrażenie smakowe mogło przebiegać w pełni, to znaczy być łatwe i wyraźne, konieczna jest współpraca receptorów węchowych i smakowych. W momencie braku powonienia, niektóre ze spożywanych pokarmów mogą mieć ciężki do rozpoznania smak.
To właśnie dlatego m.in. podczas infekcji górnych dróg oddechowych, organizm ma problem z odczuciami smakowymi spożywanych posiłków.
Ciekawym przykładem współpracy komórek węchowych i smakowych jest doświadczenie spożywania posiłków w takiej samej formie np. musu z zatkanym klamrą nosem.
Wyniki doświadczenia pokazują, że występuje problem z rozpoznaniem np. musu z truskawek a musu z malin.
