Kleryków ukazuje prowincjonalny i kołtuński charakter społeczności. Mieszkańcy Klerykowa z konieczności, w trosce o swoje kariery, poddają się biernie fali rusyfikacji, popierają istniejący stan rzeczy. Tak było w przypadku nauczycieli w gimnazjum (Leim, Sztetter, Nogacki). Lojalizm charakteryzuje np. radcę Somonowicza i Grzebickiego. Radca nie uznaje powszechnej oświaty i edukacji, boi się rewolucji narodowej i socjalnej. Z kolei Grzebicki z rozrzewnieniem wspomina czasy sprzed roku 1830. Jednak nie wszyscy przyjmują bierna postawę - córki Leima prowadzą kółko patriotyczne, a ksiądz Wargulski nie pozwalał śpiewać w kościele hymnu po rosyjsku.
