Narrator powieści, Władysław Szpilman, rozpoczyna swoje opowiadanie w roku 1939, w momencie gdy Niemiecka armia wkracza na tereny Polski, rozpoczynając II wojnę światową. Narratora, a zarazem głównego bohatera, poznajemy w momencie gdy odbywa swój koncert fortepianowy w studiu Polskiego Radia. Muzyka wypływająca z radioodbiorników przeplata się z odgłosami spadających za oknami pocisków. Niemcy zajmują Warszawę, rozpoczynając bardzo rygorystyczną i trudną dla polskich obywateli, okupację. Prześladowana jest zarówno ludność polska, jak i żydowska. Także rodzina słynnego pianisty nie uniknęła represji – Szpilmanowie zmuszeni byli do oddania całego swojego majątku. W jego skład wchodziły dzieła sztuki, srebra rodowe, biżuteria i inne kosztowności. Punktem najbardziej dojmującym dla Władysława Szpilmana jest konieczność sprzedaży swojego ukochanego instrumentu, byleby zyskać środki do życia.Niemcy organizują w Warszawie getto, do którego trafia cała rodzina pianisty. Utrzymują się z jego działalności muzycznej w lokalach rozrywkowych i gastronomicznych, gdzie spotykali się zamożni Żydzi. Po pewnym czasie Niemcy planują rozwiązać getto i wymordować obywateli pochodzenia żydowskiego. Większość obozowiczów skierowana zostaje do transportu, który ma wywieźć ich na pewną śmierć. Kompozytor i pianista Władysław Szpilman jest jedyna osobą z rodziny, której udaje się uniknąć tego losu. Było to możliwe dzięki pomocy znajomego niemieckiego policjanta, który w ostatniej chwili wypchnął artystę z szeregu wsiadających do pociągu. Ocalały muzyk przez całe późniejsze życie zastanawiał się, czy to, że nie podzielił losu swoich bliskich było sprawiedliwe.
Bohater powraca na teren getta, gdzie wraz z innymi pozostałymi burzy domy po żydowskich mieszkańcach. Szpilman ukrywa się przed ostatnim transportem do obozów śmierci – pomagają mu w tym przyjaciele i tajna organizacja żydowska. Podczas powstania w getcie oraz powstania warszawskiego muzyk żyje w ukryciu i udaje mu się szczęśliwie przeżyć te wydarzenia. Zanim jednak może uznać się za ocalałego, doświadcza koszmarnej biedy, głodu i zimna. W zniszczonej i opustoszałej Warszawie, kryje się w ruinach starej willi – miejsce to okazuje się być bazą Niemców. Jego obecność na strychu odkrywa jeden z oficerów, będący jednocześnie miłośnikiem muzyki. Gdy dowiaduje się, że Szpilman jest wybitnym pianistą, każe mu zagrać na fortepianie utwór Chopina. Muzyka wzruszyła Niemca i postanowił on pomóc artyście przetrwać wojnę w godnych warunkach.
Książka kończy się ponownie sceną radiową – po zakończeniu II wojny światowej Władysław Szpilman znów związał się z Polskim Radiem. Któregoś dnia, jego znajomy informuje go o tym, że w rosyjskim obozie dla Niemców przebywa oficer proszący o pomoc w ocaleniu. Szpilman pragnie odwdzięczyć się za uratowanie życia, jednak przybywa na miejsce obozu zbyt późno.
