„...Księże! o nie! ty tego nie czujesz obrazu!
Ty cukrowych ust lubej nie tknąłeś ni razu!
Niech ludzie świeccy bluźnią, szaleją młokosy,
Serce twe skamieniało na natury głosy...”
Pierwszy przytoczony fragment pokazuje, że Gustaw jest rozdrażniony racjonalną postawą mocno stąpającego po ziemi księdza wobec jego cierpienia. W swojej emocjonalnej wypowiedzi krytykuje księdza, twierdząc, że nie poznał on prawdziwego życia i że niejako się przed nim zamyka. Gustaw wierzy w wyższość serca i uczuć ponad rozumem. Zdaje się nie słuchać księdza i nie przywiązywać żadnej wagi do jego rozsądnych rad.
„...Kamienni ludzie! Wy nie wiecie,
Jak ciężka śmierć pustelnika!...”
Ten fragment ukazuje samotność i alienację Gustawa, którego nikt nie rozumie.
„...Każdy cud chcesz tłumaczyć; biegaj do rozumu.
Lecz natura, jak człowiek, ma swe tajemnice,
Które nie tylko chowa przed oczyma tłumu,
(z zapałem)
Ale żadnemu księdzu i mędrcom nie wyzna!...”
W tej wypowiedzi Gustaw znowu krytykuje księdza, który nie wierzy w zjawiska nadprzyrodzone, ponieważ nie da się ich racjonalnie wytłumaczyć. Pustelnik próbuje mu uświadomić, że nie wszystko da się objąć rozumem.
„...Więc żadnych niema duchów?
(z ironią)
Świat ten jest bez duszy?
Żyje, lecz żyje tylko jak kościotrup nagi,
Który lekarz tajemną sprężyną rozruszy?
Albo jest to coś na kształt wielkiego zegaru,
Który obiega popędem ciężaru?...”
Ostatni przytoczony fragment stanowi ironiczne podsumowanie przez Gustawa postawy księdza, a także osób myślących podobnie do niego. Kapłan uważa bowiem dziady za świętokradztwo i gusła dla ciemnoty. Nie daje wiary istnieniu duchów, choć o duszach cierpiących w czyśćcu nie zapomina podczas swoich modlitw.
„Dziady część IV”
„Dziady część IV” to jedna z części cyklu dramatów „Dziady”, autorstwa Adama Mickiewicza. Główny wątek stanowi tu historia niespełnionej miłości, opowiedziana greckokatolickiemu księdzu przez pustelnika Gustawa, w noc Zaduszek.
#SPJ1