Akt I
Cześnik Raptusiewicz w swojej części zamku zastanawia się czy ożenić się ze swoją bratanica Klarą, czy z wdową Hanną, Podstoliną. Klara jest młoda, ładna i bogata, ale Cześnik obawia się, że będzie niestała w uczuciach , może być niewierna, do tego będzie chciała się bawić, wyprawiać bale, jeździć na kuligi; Podstolina jest starsza, bardziej doświadczona, stateczniejsza (to wdowa, miała już mężów) i też posiada majątek, więc Cześnik decyduje się oświadczyć właśnie Podstolinie. Papkin chwali się swoimi zmyślonymi bohaterskimi czynami, pojedynkami, rozkochiwaniem kobiet, umiejętnościami strzelania i jazdy konnej, ale Cześnik nie wierzy i kpi z niego. Cześnik zmusza Papkina do misji nakłonienia Podstoli ny do zamążpójścia, na co wdowa wyraża w końcu zgodę. Tymczasem Cześnik, oburzony naprawą muru granicznego przez ludzi Rejenta (który chcę mu zrobić na złość), nakazuje Papkinowi przepędzić murarzy znienawidzonego sąsiada. Bójka przy murze kończy się kłótnią między gospodarzami. Papkin upewniwszy się, że na placu bitwy nikogo już nie ma i nie grozi mu niebezpieczeństwo, wygraża nieobecnym już przeciwnikom. Wówczas Wacław, chcąc wkraść się do domu swojej ukochanej podaje się za komisarza Rejenta i zmusza Papkina do wzięcia go w niewolę.
Akt II
Papkin doprowadza jeńca do czy śnika chwaląc swoje męstwo w bójce pod murem, jednak Cześnik wrzuca Wacława i nie słucha opowieści Papkina, bo widział, że ten stał z tyłu. Wacław wyznaje Papkinowi swoją miłość do Klary i obiecuje mu złoto za milczenie. Tymczasem Klara namawia Wacława, by zdobył sympatię Podstoliny i poprzez nią wpłyną na stanowisko Cześnika. W rozmowie z Wacławem Podstolina poznaje w nim swojego byłego adoratora, podającego się niegdyś za nieistniejącego litewskiego księcia Rodosława. Wacław ujawnia swoją tożsamość, Podstolina wybacza mu młodzieńcze błędy i postanawia ukryć go przed Cześnikiem w swoich pokojach. Papkin wyznaje Klarze swoją miłość, a dziewczyna kpi z jego deklaracji, domagając się wypełnienia absurdalnych żądań-całkowitego milczenia, powstrzymania się od jedzenia, wreszcie dostarczenia krokodyla. Cześnik nakazuje Papkinowi przekazać Rejentowi wyzwanie na pojedynek na szablę, który ma się odbyć o czwartej koło trzech Kopców Czarnym Lesie.
