Wprowadzenie
Według spisu powszechnego z 1921 roku II RP liczyła 27 mln osób, z czego Polacy stanowili ok. 69% ludności. W ponadtrzydziestoprocentowej grupie mniejszości narodowych najliczniejsi byli: Ukraińcy, Żydzi, Białorusini, Niemcy. Trudno jednak określić dokładne dane procentowe. Kiedy odbywał się pierwszy spis, jeszcze kształtowały się granice, badanie nie objęło więc m.in. polskiej części Górnego Śląska i Litwy Środkowej. Spis z 1921 roku został także zbojkotowany przez znaczną część Ukraińców. Jego dane nie były więc pełne. Natomiast w drugim spisie, z 1931 roku (w którym zapytano o narodowość i język), zdarzały się sytuacje fałszowania wyników – zawyżano liczbę osób deklarujących język polski jako ojczysty. Taka możliwość istniała, ponieważ wielu mieszkańców Kresów Wschodnich swój język określało jako „tutejszy”, „nasz”, „chłopski” itp. Pozwalało to zbierającym dane na różnorodne interpretacje. Ponadto niektórzy, świadomie lub nie, kategorię narodowości łączyli z pojęciem obywatelstwa. Wielu Żydów uważało się za Polaków wyznania mojżeszowego; podobnie kształtowała się sytuacja w innych grupach narodowych. Bywało, że poczucie tożsamości dzieliło jedną rodzinę. Charakterystycznym przykładem są bracia Szeptyccy (rodzina o korzeniach ukraińskich): Andrzej był biskupem greckokatolickim i duchowym przewodnikiem Ukraińców, a Stanisław – oficerem Wojska Polskiego.
