Przywilej koszycki - 17 września 1374 r.W imię pańskie. Amen. [...] My Ludwik z bożej łaski węgierski, polski, dalmacki etc. król, chcemy aby doszło do wiadomości wszystkich, tak obecnych, jak i przyszłych, że: [...]5. Ponieważ zaś rzeczona szlachta nasza w szczególnej swej do nas miłości przyjęła [...] i potomstwo nasze żeńskie, tak samo jak męskie, sobie za księcia i pana - przeto [...] zwalniamy i wyjmujemy od składania wszelkich danin, podatków i opłat, tak ogólnych, jaki szczegółowych,jakimkolwiek mianem by się zwały, wszystkie miasta, grody, posiadłości, miasteczka i wsie,mieszkańców wsi całego Królestwa Polskiego, należących do panów i wszystkiej szlachty - oraz chcemy aby byli zwolnieni, oswobodzeni wyjęci od wszelkich posług, robót i dostaw, tyczących się tak ludzi, jak i rzeczy. Chcemy zadowolić się tym tylko, aby corocznie na św. Marcina wyznawcę (11 listopada)nam i następcom naszym na znak najwyższego panowania i uznania korony Królestwa Polskiego płacono po dwa grosze zwykłej monety, w królestwie obieg mającej, których czterdzieści osiem idzie na grzywnę polską, z każdego osiadłego i dzierżonego łanu lub jego części. [...]8. Jeśli podczas panowania naszego lub następców naszych potrzeba nam będzie wyruszyć na wyprawę poza granice Królestwa Polskiego i jeśli szlachcie polskiej w naszej obecności lub bez nas z jakimkolwiek nieprzyjaciółmi w tej wyprawie przyjdzie bitwę stoczyć lub mieć spotkanie, w którym niektórzy będą do niewoli wzięci i poniosą większe lub mniejsze szkody w rzeczach lub osobach,wtedy im wypłacimy odszkodowanie. [...]14. Nadto obiecujemy, że żadnego pana, rycerza lub szlachcica lub kogo innego,jakiegokolwiek stanu będzie, postronnego przybysza, czyli cudzoziemca, starostą nie uczynimy................................1. Jakie były przyczyny wydania tego przywileju?.................................................. 2.Odpowiedz na podstawie tekstu i wiedzy pozaźródłowej.: Kto i jakie uprawnienia otrzymywał w tym przywileju? ..................................3. Jaki to rodzaj źródła



Odpowiedź :

1. Przyczyną wydania przywileju koszyckiego była chęć zapewnienia córce (jako następczyni) Ludwika Węgierskiego dziedziczenia tronu Polskiego.

2. Przywilej koszycki:

  • objął szlachtę i duchowieństwo
  • zobowiązywał władcę do rządzenia przy udziale szlachty
  • zwalniał szlachtę z podatków na rzecz państwa
  • zapewniał odszkodowanie za udział w walkach
  • zachowywał urząd starosty jedynie dla Polaków

3. Przywilej był formą królewskiego dekretu, czyli aktu prawnego wydanego przez władcę.

Jakie były następstwa wydawania przywilejów przez władców Polski?

Wydawanie przywilejów dla szlachty doprowadziło do znacznego ograniczenia władzy monarchy w kraju. Mnogość obietnic składanych stanowi szlacheckiemu była jedną z przyczyn późniejszego upadku Królestwa Polskiego.

#SPJ1