Przemiany, do których doszło w wyniku wojen Rzeczpospolitej w XVII wieku:
a) ustrojowe:
pozycja monarchy w Rzeczpospolitej uległa osłabieniu,
przez porażki militarne król nie cieszył się tak dużym autorytetem wśród szlachty i często dochodziło do rokoszy,
pogłębił się rozkład oligarchii magnackiej i demokracji szlacheckiej,
ustrój Rzeczpospolitej stawał się coraz bardziej anachroniczny, co utrudniało skuteczne zarządzanie krajem,
b) gospodarcze:
wiele dekad prowadzenia krwawych wojen bez przerw spustoszyły tereny Rzeczpospolitej,
zwłaszcza po Potopie Szwedzkimpolska gospodarka pogrążyła się w kryzysie,
zniszczono najważniejsze szlaki handlowe i punkty produkcji gospodarczej,
bez najważniejszych ośrodków wytwórczych, Rzeczpospolita zaczęła zmagać się z poważnymi problemami ekonomicznymi,
c) społeczne:
zginęło bardzo wielu ludzi,
w Rzeczpospolitej zaczęło brakować rąk do pracy,
pojawiały się problemy z aprowizacją i wyżywieniem,
społeczeństwo było niestabilne, ponieważ trwały ciągłe spory najważniejszych rodów magnackich, które w najgorszych momentach groziły wybuchem wojny domowej,
d) wyznaniowe:
zaogniły się antagonizmy pomiędzy wyznawcami różnych religii, a fakt, że Rzeczpospolita była państwem wielonarodowym i krajem wielu wyznań tylko pogarszał sprawę,
pojawiły się pierwsze poważne podziały na tle religijnym, które skutkowały zaburzeniami w spójności całego państwa,
dochodziło także do pierwszych prześladowań na tle religijnym i wprowadzaniu odgórnych ograniczeń dla wyznawców danej religii,
