Testament Henryka IV Probusa
W imię Boga. Amen (...) My (...) Henryk, z łaski Bożej książę Śląska, Krakowa i Sandomierza, dotknięty słabością ciała, pełen bezsilności, jednak z przytomnym umysłem i zdrowym rozumem (...) sporządzamy tego rodzaju testament. Najpierw w ziemi śląskiej, w całym księstwie wrocławskim, które spadło w dziedzictwie na nas po ojcu, lub krewnych, czynimy kompletnym dziedzicem najdroższego brata naszego Henryka, księcia śląskiego, pana Głogowa (...) W ziemi zaś krakowskiej i sandomierskiej, w których władzę w myśl tradycji sprawiedliwie osiągnęliśmy, z wielkimi kosztami i ciężkim trudem, czynimy i wyznaczamy jako dziedzica pana Przemysła, księcia wielkopolskiego, polecając naszym baronom, rycerzom (...), wójtom i zwykłym obywatelom, oraz ogólnie wszystkim poddanym ziem naszych na wierność złożonej nam przysięgi, ażeby byli posłusznymi wspomnianym naszym następcom w ich księstwach i ażeby wspomagali ich zgodnie, tak jak nas (...)
Prosimy pokornie czcigodnego ojca (...) biskupa wrocławskiego, ażeby z obowiązku swej godności czuwał, by ta nasza ostatnia wola bez zmian była wykonana, by ją poparł a w całości zrealizował (...) gdyby wspomniani następcy nasi, wykonując to polecenie im powierzone, zostali opuszczeni, lub gdyby okazali się bezczynnymi i zaniedbującymi swe obowiązki, leży w mocy tegoż biskupa, aby zaprowadził ład, by testament ten w zupełności na drodze prawa został wykonany. Chcemy, aby następcy nasi zachowali nienaruszony ten oto testament i ostatnią wolę naszą, sporządzoną w obecności wiernych i możnych (poddanych naszych) (...)
H. Paszkiewicz, Dzieje Polski. Cz. 1, Czasy piastowskie. Warszawa 1924, s. 262

A. W jaki sposób Henryk IV Probus podzielił swoje ziemie?
B. Na podstawie tekstu oraz wiedzy pozaźródłowej przedstaw znaczenie tego testamentu.



Odpowiedź :

A)

Henryk IV Probus podzielił swoje ziemie pomiędzy swoich krewnych oraz zwolenników w następujący sposób:

  • Henryk Głogowski otrzymał księstwo wrocławskie (książę był bratem Henryka IV Probusa, dlatego otrzymał najistotniejszą część spadku),
  • Przemysł, późniejszy Przemysł II, otrzymał księstwa krakowskie i sandomierskie (ten książę pretendował później na króla Polski, dlatego posiadanie Krakowa, jako dawnej stolicy państwa Piastów, było dla niego szczególnie ważne),

B)

Testament Henryka IV Probusa był kolejnym ważnym etapem w procesie rozbicia dzielnicowego państwa Piastów.

Omawiany dokument, sprawił, że doszło do kolejnych podziałów na Śląsku oraz w sąsiadujących regionach. Wielu historyków uważa, że był to kolejny kamień milowy w tej kwestii, który doprowadził do tego, że Śląsk stał się jedną z najbardziej podzielonych dzielnic.

Ponadto testament stanowił ważny krok w próbach zjednoczenia państwa, Przemysł, który był wówczas księciem wielkopolskim, dostał kolejne istotne dla polskiej państwowości ziemie. Swoją pozycję starał się później wykorzystać do pokonania podziałów dzielnicowych, a w 1295 roku został królem Polski.

#SPJ1