Odpowiedź :
Jaka zmiana postawy życiowej autora wyłania się z zestawienia „Trenu I” i „Trenu XIX” Jana Kochanowskiego?
„Tren I” zapoczątkowuje cykl utworów Kochanowskiego o tematyce żałobnej. „Tren XIX” go zamyka. Porównując te treny, można zauważyć, jaką wewnętrzną drogę przeszedł podmiot liryczny, jak zmieniła się jego postawa życiowa. Początek tej wędrówki to życie w bólu, niemożność pogodzenia się ze stratą dziecka, odrzucenie wartości życia i pogrążenie się w rozpaczy, zatracenie w cierpieniu. Koniec drogi przynosi jednak przeświadczenie o tym, że życie ma jednak sens i jest sposób na to, by go widzieć. Należy przygotować się wewnętrznie na zmiany losu. Nieszczęścia przeminą, najważniejsze, by przeżyć je z godnością.
„Tren I”
- Podmiot liryczny – sam autor (ojciec zmarłego dziecka – Urszulki).
- Nastrój – smutku, rozpaczy po śmierci dziecka.
- Aluzje mitologiczne – do autorów żałobnych utworów.
- Główny temat – smutek, rozpacz, żal, żałoba, ból.
- Rozterka podmiotu lirycznego – jak ma zachowywać się człowiek w obliczu straty dziecka (co przyniesie mu ulgę?): pokorne opłakiwanie straty czy też tłumienie w sobie żalu i wewnętrzna niezgoda na to, czego nie można odwrócić.
- Postawa filozoficzna – łzy ani inne działania nie zmienią faktu, iż wszystko na tym świecie przeminie. A przecież naturalne jest, że ludzie podążają za tym, co miłe i przyjemne, chcą ominąć cierpienie. Nie da się tego pogodzić. Generalnie więc ludzkie życie to nieporozumienie, błąd.
„Tren XIX”
- Podmiot liryczny – autor, ociec nieżyjącej Urszulki.
- Bohater utworu – matka poety, która przekazuje główne przesłanie utworu: wszystko przeminie, a czas leczy rany („ czas doktór każdemu").
- Nastrój – spokojny, kojący cierpienie.
- Postawa filozoficzna – nie należy przywiązywać wagi do rzeczy przyziemnych, do których można zaliczyć ludzkie wady i cierpienie (to przeminie – życie jest kruche i ulotne); trzeba być rozsądnym i rozważnym, szukać pocieszania w wewnętrznym opanowaniu; trzeba pogodzić się z tym, że śmierć dotyczy nas wszystkich; co się stało, to się nie odwróci; „fortuna kołem się toczy” (trzeba być przygotowanym na dobre i złe chwile), raz jest dobrze, raz jest źle; nie należy przejmować się nieszczęściami, lepiej skupić się na tym, co dobre, czego los nam jeszcze nie odebrał.
