Odpowiedź :
Tryb, czas, rodzaj i osoba czasowników idę, narysuj, wyjechałby.
idę:
- tryb: oznajmujący
- czas: teraźniejszy
- rodzaj: ----
- osoba: 1. osoba, liczba pojedyncza
narysuj:
- tryb: rozkazujący
- czas: -----
- rodzaj: ----
- osoba: 2. osoba, liczba pojedyncza
wyjechałby:
- tryb: przypuszczający
- czas: -----
- rodzaj: męski
- osoba: 3. osoba, liczba pojedyncza
Co to czasownik?
Czasownik to część mowy, która wyraża wykonywanie jakiejś czynności lub określa jakiś stan. Odpowiada na pytania: co robi? co się z kimś dzieje?
Czasowniki odmieniają się przez osoby, liczby, rodzaje, strony, tryby oraz czasy.
Tryby czasownika
Tryby określają stosunek osoby i wykonywanej przez nią czynności. W języku polskim są trzy tryby czasownika:
- tryb oznajmujący – oznajmia, informuje o wykonywaniu danej czynności w sposób neutralny i obiektywny
- tryb rozkazujący – oznacza nakaz, rozkaz, polecenie lub prośbę, by jakaś czynność została wykonana
- tryb przypuszczający – tworzony przez dodanie cząstki -by, wyraża przypuszczenie.
Jeśli chodzi o odmianę przez czas (przeszły, teraźniejszy, przyszły) to nie odmienia się czasowników w trybie rozkazującym i przypuszczającym. Stąd w zadaniu nie możemy określić czasów, w jakich występują te czasowniki.
W odmianie czasownika w trybie rozkazującym przez osoby nie występuje 1. osoba liczby pojedynczej. Wynika to z tego, że nie można samemu sobie czegoś rozkazać.
Rodzaje czasownika
W wielu przypadkach czasowniki odmieniają się także przez rodzaje. W liczbie pojedynczej są to:
- rodzaj męski
- rodzaj żeński
- rodzaj nijaki.
Z kolei w liczbie mnogiej:
- rodzaj męskoosobowy
- rodzaj niemęskoosobowy
W czasie teraźniejszym nie możemy określić rodzaju czasownika. Stąd w zadaniu nie można stwierdzić, czy idę odnosi się do osoby męskiej czy żeńskiej.
Ale w czasach przyszłym i przeszłym można już bez problemu wskazać rodzaj: szedłem (r. męski), szłam (r. żeński).
Z kolei w trybie rozkazującym także nie można stwierdzić rodzaju. Polecenia i komendy odnoszą się do osób bez względów na ich płeć czy rodzaj. Narysuj jest skierowane tak do kobiet, jak i mężczyzn.
W trybie przypuszczającym cząstka -by dostosowuje się do danej płci i podlega odmianie. Stąd możemy określić, jaki rodzaj ma czasownik wyjechałby. Jest to rodzaj męski. Rodzaj żeński brzmiałby: wyjechałaby.
